2021’in en çarpıcı fotoğrafları

Amerikalı şair ve muharrir Kelly Grovier, ABD Kongre Binası ayaklanmasından Kabil’deki tahliye uçağının imgelerine kadar, 2021’in en heyecan verici 15 fotoğrafını seçiyor ve onları sembolik sanat yapıtlarıyla karşılaştırıyor.

Kasım 2021, Tuvalu’daki COP26 İklim Konferansı konuşması

Pasifik ada ülkesi Tuvalu’nun Dışişleri Bakanı Simon Kofe, Glasgow’daki Birleşmiş Milletler (BM) İklim Konferansı sırasında, yükselen deniz düzeylerinin ve hızlanan iklim krizinin ülkesini nasıl tehdit ettiğini göstermek için denize kurulmuş bir kürsüde grup elbiseyle konuşma yaptı.

“Sular etrafımızda yükselirken boş durmayacağız” diyen bakanın çarpıcı imgesi ve telaşlı kelamları, Jan Asselijn’in 1651 tarihli “Amsterdam yakınlarındaki Saint Anthony hendeğindeki oyuk (The Breach of the Saint Anthony’s Dike near Amsterdam) tablosundan Alman dijital sanatçı Kota Ezawa’nın 2011’de hazırladığı ve Güney Amerika’daki yüksek sular altında kalan mahallelerin medya imajlarından esinlendiği çalışması Sel’e (The Flood) kadar pek çok yapıtı akıllara getiriyor.

2021, İsrail’deki astronotlar

İsrail’deki Negev Çölü’nde Ramon Krateri’nde Mars yüzeyinde karşılaşılabilecek şartları görmeleri için hazırlanan misyon sırasında, uzay kıyafetleriyle yan yana yürüyen astronotların fotoğrafı, Fransız avangart sanatçı Yves Tanguy’nün yapıtlarını akıllara getiriyor.

Dünyanın en büyük “makhtesh”i, yani bir meteor çarpması yahut bir yanardağın patlamasıyla oluşmayan bir çeşit erozyon depresyonu olan kalp halindeki kanyon astronotlar için uzay yüzeyini anlamak ismine uygun bir çalışma alanı.

Kasım 2021, İskoçya’daki protestocular

COP26 İklim Konferansı sırasındaki çarpıcı karelerden biri de İskoçya’dandı.

Etraf aksiyoncuları Ocean Rebellion’dan bir kümenin, İskoçya Grangemouth’taki INEOS entegre rafineri ve petrokimya merkezinin önünde gerçekleştirdiği protesto dikkatleri üzerine çekti.

Yatırımcıların ve siyasetçilerin davranışlarını yermek için geçersiz nakit savuran ve başlarındaki plastik akaryakıt bidonlarıyla petrol tükürürken fotoğraflanan göstericiler, Japon sanatçı Noriyuki Haraguchi’nin 1970’lerde yapmaya başladığı “Petrol Havuzu (Oil Pool)” serisinden Ai Weiwei’nin “Petrol Sızıntıları (Oil Spills)” yapıtına kadar pek çok yapıtı akla getiriyor.

Ocak 2021, Çin, Dalgıç

Ocak ayında, bir bayan Çin’deki bir gölden yükselen buz esasının üzerinden dalış yaparken fotoğraflandı.

Fotoğrafta askıda kalan dalgıcın bedeni, Fransız sanatçı Yves Klein’ın “Boşluğa Sıçrayış (Leap into the Void)” isimli bir dizi imgeyi anımsatıyor.

Mayıs 2021, Gazze’deki kız

24 Mayıs’ta Gazze’deki Beyt Hanun kentinde bir kız çocuğunun, İsrail’in hava akınlarının akabinde yıkık bir binanın içinden dışarıyı izlediği fotoğraf bu seneye damga vuran olaylardan birini çarpıcı halde gözler önüne seriyor.

Bu sahne, sanatçı Paula Rego’nun 2003 tarihli resmi Savaş’ı (War) hatırlatıyor. O da bu yapıtı hazırlarken Irak Savaşı sırasında fotoğrafı çekilen bir kızdan etkilenmişti.

2021, Sırbistan, Göl

Batı Balkanlar’daki Priboj kenti yakınlarındaki Lim ırmağını tıkayan bir çöp yığının fotoğrafı son derece acımasız.

Gevşek atık idaresi tedbirleri, yasa dışı çöp boşaltmadaki artış ve bölgedeki sel baskınları çöplerin tek bir noktaya taşınmasına sebep olmuştu.

Bu görünüm, Kübalı sanatçı Tomás Sánchez’in 1994 yılında yaptığı Al sur del Calvario (Cavary’nin Güneyi) fotoğrafında İsa’nın Kudüs’ün dışında çarmıha gerildiği yeri yine canlandırış sahnesini akıllara getiriyor.

2021, Endonezya’daki dilenci çocuk

Derisi, bedenini bir çeşit cilalı heykele dönüştüren zehirli bir metalik boya ve sıvı yağla kaplı sekiz yaşındaki bir erkek çocuk, Endonezya’daki Depok sokaklarında dileniyor.

Para toplamak için bunu yapan Gümüş Adamlar isimli kümenin bir modülü olan Aldi’nin vücudu, İskoçyalı sanatçı Eduardo Paolozzi’nin 1971 tarihli Harika Çocuk fotoğrafını akıllara getiriyor.

Sanatkarın yapıtında oyuncak robotunun büyüsüne kapılmış bir çocuğu görüyoruz. Lakin Aldi, oyun içinde kendini kaybetmeye yönelik o çocuksu içgüdüyü trajik bir halde alt üst ediyor.

Ocak 2021, ABD Kongre binası baskını

6 Ocak’ta ABD Kongre binasında polisle şiddetli bir biçimde çatışan Donald Trump destekçilerinin fotoğrafları dünyayı en çok şaşırtan karelerdendi.

Trump yanlıları, Joe Biden’ın seçilen lider olarak onaylanmasını protesto ediyorlardı.

Bu fotoğrafı çeken kameramanın gerisinde, 18. Yüzyılda yaşamış İtalyan heykeltıraş Enrico Causici’nin kumtaşı kabartma heykeli, bir Kızılderili ile göğüs göğüse çarpışan sömürgeci Daniel Boone tasvir ediliyor.

Ayaklarının altında ise öteki biri yatıyor.

Eser, bu günlerdeki kutuplaştırıcı fikirleri akıllara getiriyor.

2021, Kenya’daki çocuk

Kasım ayında 2021 Yılı Etraf Fotoğrafçısı ödüllerinin kazananları açıklandı.

İklim Aksiyonu kategorisinde, yanında oksijen deposu üzere duran bir saksı bitkisine yüz maskesi ve teneffüs aygıtı ile gerçeküstü bir formda bağlanan bir çocuğun fotoğrafı öne çıktı.

Kevin Ochieng Onyango’nun Son Nefes (The Last Breath) fotoğrafı, Kenya, Nairobi’den.

Nefesin kırılganlığı ve bedelini gösteren fotoğraf, Joseph Wright of Derby’nin 18. yüzyıl başyapıtı olan Bir Hava Pompasındaki Kuşa Deney (Experiment on a Bird in an Air Pump) ve İtalyan sanatçı Piero Manzoni’nin 1960 tarihli kavramsal çalışması üzere yapıtları hatırlatıyor.

Ekim 2021, Fransa’daki tablo

Fransız itfaiyecilerin, Ekim ayında Fransa’nın Bordeaux kentinde düzenlenen bir tatbikat sırasında Saint-Andre Katedrali’ndeki yapıtlardan birini korumak için yanmaz battaniye örttüğü fotoğraf başlı başına bir sanat yapıtıydı.

Manzaranın merkezinde yer alan fotoğraf, Flaman sanatçı Jacob Jordaens tarafından yapılmıştı.

Tuvalin etrafındaki merdivenler, 17. yüzyıldan kalma yapıtın tasvir ettiği İsa’nın çarmıha geriliş anına yükseliş ve iniş mecazlarıyla katkıda bulunuyor.

Temmuz 2021, Etiyopya’daki çocuklar

Temmuz ayında, Etiyopya’daki Dabat köyü yakınlarında, Eritreli mülteciler için kurulacak kamp alanındaki bir ağacın altında duran çocuklar fotoğraflandı.

Sahneyi saran sis, manzaraya efsanevi bir nitelik kazandırıyor.

Yaprakların lirik kubbesinin sağladığı hayat barınağı akla ağacın değerli bir figür olarak gördüğü Urartulardan kalma Hayat Ağacı temasını getiriyor.

O da Viyanalı Arka Nouveau sanatkarı Gustav Klimt’in Hayat Ağacı yapıtını.

Ekim 2021, Hindistan’daki sıhhat çalışanları

Hindistan’daki bir milyarıncı doz aşı için Tanrıça Durga’yı canlandıran Bangalore Ramaiah Hastanesi’ndeki dört hemşire fotoğrafı bu yılın heyecan verici karelerinden.

Makus güçlerle savaşmakla tanınan Hindu Tanrıçası Durga, salgın sırasında birinci sefer akıllara gelmiyor.

Bir yıl evvel, Ekim 2020’de, Hindistanlı sanatçı Sanjib Basak’ın atılan enjeksiyon şişelerinden ve tarihi geçmiş ilaç şeritlerinden yaptığı Durga heykelinin manzaraları de toplumsal medyada sıkça paylaşılmıştı.