ABD’den Bosnalı Sırp baÅŸkan Dodik’e yaptırım

Amerika BirleÅŸik Devletleri (ABD)Bosnalı Sırp önder Milorad Dodik ve Dodik’in denetimindeki bir yayın organına yaptırım uygulayacak. Bosna Hersek Devlet BaÅŸkanlığı Kurulu’nun Sırp üyesi olan Dodik’in son aylardaki ayrılıkçı telaffuz ve hareketleri, doksanlı yıllardaki savaÅŸtan beri en önemli siyasi krizini yaÅŸayan Bosna Hersek’in parçalanabileceÄŸine dair tasalara neden olmuÅŸtu.

Açıklanan yaptırımlar, Dodik’in ABD topraklarındaki varlıklarının bloke edilmesini ve Bosnalı Sırp baÅŸkanla ticari faaliyet gerçekleÅŸtirenlerin ABD kanunları uyarınca cezalandırılmasını öngörüyor. Yaptırımlar, Dodik’in oÄŸluyla kontaklı bir ÅŸirkete iliÅŸkin olan ve Sırp baÅŸkanın maksatlarının gerçekleÅŸtirilmesi için kullanıldığı argüman edilen Alternativna Televizija isimli televizyon ağını da kapsıyor.

ABD Hazine Bakanlığının terör ve mali istihbaratla ilgili ünitesinden Brian Nelson, “Milorad Dodik’in kendi çıkarları doÄŸrultusunda Dayton Barış AntlaÅŸması’nı yürürlükten kaldırma teÅŸebbüsleri ve istikrarı bozan yozlaÅŸmış hareketleri Bosna Hersek’in ve tüm bölgenin istikrarını tehdit etmektedir” açıklamasında bulundu. Bosna’da 3,5 yıl süren etnik savaÅŸ, ABD arabuluculuÄŸunda 1995 yılında imzalanan Dayton Barış AntlaÅŸması’yla son bulmuÅŸtu.

Sırpların tansiyonu yükselten atılımları

BirleÅŸik Bosna’yı bir kusur olarak tanımlayan Dodik liderliÄŸindeki Bosnalı Sırplar, geçen Temmuz ayında merkezi hükümetin faaliyetlerini bloke etti. Bosnalı Sırp milletvekilleri de geçen ay özerk Sırp Cumhuriyeti’nin Bosna Hersek ordusu, yargısı ve vergi sistemi dâhil devlet kurumlarından çekilmesi sürecinin baÅŸlatılması istikametinde oy kullandı.

“Dodik’in bölücü etnik-milliyetçi retoriÄŸi, bu siyasi maksatlar doÄŸrultusunda ilerleme ve dikkatleri yolsuzluklarından öbür tarafa çekme uÄŸraÅŸlarını yansıtıyor” denilen ABD Hazine Bakanlığı açıklamasında, Sırp önderin aksiyonlarının Bosna’nın “egemenliÄŸini ve toprak bütünlüğünü de tehdit ettiÄŸi” belirtildi.

Daha evvel ayrılıkçı planlarından vazgeçmesi için ABD ve Avrupalı baÅŸkanlar tarafından yapılan davetlere kulak asmayan Dodik, son yaptırım kararından saatler evvel yaptığı açıklamada da emsal bir tutum sergiledi. Mahallî N1 televizyonuna konuÅŸan Sırp baÅŸkan, muhtemel yaptırımların kendisini endiÅŸelendirmediÄŸini, bunun ABD’nin gücünden fazla “aczini” gösterdiÄŸini söz etti.

Türkiye de devreye girdi

Dodik’in izlediÄŸi siyasetler nedeniyle bölgede yükselen gerginliÄŸin düşürülmesi için Ankara da devreye girmiÅŸti. Bu doÄŸrultuda Türkiye CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, geçen Kasım ayında Ankara’da Bosnalı Sırp önder Dodik ile görüşmüştü.

Rusya ile yakın baÄŸlantılara sahip olan Dodik geçen ay ise Moskova’da Rus baÅŸkan Vladimir Putin ile bir ortaya gelmiÅŸti. Bu ziyaret, Dodik’in siyasetleri ve atılımlarının Sırpların tarihi müttefiki Rusya tarafından da desteklendiÄŸi izlenimini vermiÅŸti.

Bosna Savaşı, 1992 yılında Bosnalı Sırpların Yugoslavya ordusu yardımıyla etnik olarak temizlenmiÅŸ bölgeler yaratmak ve bu bölgeleri komÅŸu Sırbistan’a katmak istemesiyle baÅŸladı. 1995’te savaşı sonlandıran Dayton Barış AntlaÅŸması’yla Sırp Cumhuriyeti ile Bosna Hersek Federasyonu kuruldu ve bu iki özerk oluÅŸum Bosna Hersek bünyesinde birleÅŸtirildi. Yaklaşık 100 bin kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi savaÅŸ nedeniyle 2 milyon insan da meskenini terk etmek zorunda kaldı.

Bosna Hersek’te devlet baÅŸkanlığı; biri BoÅŸnak, biri Sırp, biri de Hırvat olmak üzere üç kiÅŸilik devlet baÅŸkanlığı konseyince yürütülüyor.