Fehmi Koru: İsrail parlamentosunda bir oturumda baştan sona Arapça konuşuldu; neler oluyor orada?

Fehmi Koru*

İsrail Parlamentosu’nda (Knesset) geçen hafta farklı bir oturum gerçekleşmiş…

Olayı dünkü Jerusalem Post gazetesinden aktarıyorum.

Bizde olduğu üzere İsrail’de de inşaatlar için ruhsat almak gerekiyor. Ruhsatsız yapılan inşaatlara belediyeler elektrik, su irtibatı yapmıyor, kanalizasyona bağlamıyorlar.

Ülke nüfusunun %20’si Arap. Bunlar tıpkı vakitte İsrail vatandaşı. Lakin çoklukla ihmal edildikleri için hem genel hem de lokal hizmetlerin hepsinden Arapların ağır olarak yaşadığı yerleşim yerleri istifade edemiyor.

Buna karşılık müsaadesiz yahut ruhsatsız inşaatlar da çok birebir yerlerde.

Bir Arap partisinin de ortak olduğu yeni koalisyon hükümeti bu ikiliğe son vermeyi amaçlayan bir yasa teklifini Knesset’e sunmuş…

Evvelki gün teklifin görüşüldüğü oturumda bir prensip şahit olunmuş…

Knesset’te o gün iktidar ortağı Arap cephesi Ra’am’ın başkanı Mansur Abbas lider vekili sıfatıyla oturuma başkanlık etmekteymiş. Başta Benjamin Netanyahu’nun partisi Likud olmak üzere muhalefet partileri teklif yasalaşmasın diye oturumu boykot etmekteymişler. Teklif üzerine konuşmaların yapıldığı oturumda hem iktidardan hem de muhalefetten sırf Arap milletvekillerinin hazır bulunduğu görülmüş.

Musevi milletvekillerinin oturuma katılmadığı belirli olunca Arap milletvekilleri konuşmalarını kendi ana lisanlarıyla yapmaya başlamışlar. Oturumu yöneten Mansur Abbas da konuşacaklara kelam verir yahut müdahale etmesi gerekirken, onlara o da Arapça hitap etmiş. Oturum bu halde baştan sona Arapça cereyan etmiş.

Nerede?

İsrail parlamentosu Knesset’te…

Oylamaya geçileceği sırada protestocu milletvekilleri içeriye girmişler ve bu görüntüyü görünce şaşırmışlar. Hatta sıralar dolu olduğu halde yasa teklifini savunmak için kürsüye çıkan Velid Taha isimli Arap milletvekili, karşısındaki kalabalığın birçok Arapça bilmediği halde, konuşması sırasında birtakım kısımları Arapça anlatmış.

Jerusalem Post ‘milliyetçi’ diye andığı kimi Musevi milletvekillerinin bu tabloya verdikleri reaksiyonları derlemiş.

Biri, “Baklava mı istersiniz yoksa kahve mi? Sizde hiç utanma yok mu? Şu halimize bakın; iki Arap kendi ortalarında konuşuyor, bizimle de baş buluyorlar” diye bağırdıktan sonra hiddetini başkanlık makamında oturan Mansur Abbas’a yöneltmiş; “Neler oluyor farkında mısın? Burası sizlerin köyü mü?” diyerek…

Likud Partisi’nden bir diğeri “Bir İsrail bayrağını indirip Filistin bayrağı çekmedikleri eksik kaldı; onu da yaparlarsa tamamını ele geçirecekler” kelamlarını görüntüye çekip toplumsal medya takipçilerine göndermiş.

Gazetenin ‘aşırı sağcı’ diye andığı bir milletvekili de, maddeyi savunan Velid Taha’ya ‘terörist’ diye hitap ettikten sonra “Sen burada değil Suriye’de olmalısın” demeyi de ihmal etmemiş.

Buraya kadar aktardıklarımdan Jerusalem Post gazetesinin muhalif Musevi milletvekillerine hak verdiğini düşünmenizi istemem. Tam bilakis, gazete başyazısında, olan-biteni detaylarıyla aktardıktan sonra, şahit olduklarından çılgına dönen milletvekillerine had bildirmekte.

Jerusalem Post’un başyazısından İsrail’e ilişkin gerçekleri bu vesileyle öğrenmiş oluyoruz.

Sözgelimi şunu: Naftali Bennet’in başbakanlığı üstlendiği şimdiki hükümette yer alan Arapları temsil eden Ra’am cephesine “Gelin koalisyonu birlikte kuralım” teklifini birinci Netanyahu yapmış.

Gazete “İsrail’de anadili Arapça olan İsrail vatandaşı beşerler yaşıyor; ayrıyeten Arapça bu bölgede en yaygın kullanımda olan lisandır. Sonra Knesset’te birinci defa Arapça konuşulmuyor, daha evvel de Arap ve Arap olmayan milletvekillerinden kürsüde Arapça konuşanlar olmuştu. İtirazcı milletvekilleri Arapça’nın ülkemizde özel bir statüsü bulunduğunu, Knesset’te konuşulabilecek iki lisandan biri olduğunu unutmuş görünüyorlar” diye de yazıyor.

Likud, tarihi İsrail’in kuruluşu öncesine giden Siyonist akımı günümüzde temsil ediyor. Birinci önderi Ze’ev Jabotinsky (1880-1940) gazeteci kökenli biriydi; İngilizleri Filistin’den kovma maksatlı şiddet hareketlerini başlatan onun kurduğu örgüttür.

Jerusalem Post, başyazısında, “Sizin öncünüz, manevi önderiniz Jabotinsky parlamentoda İbranice’nin yanında Arapça da konuşulmalı, mahkemelerde, okullarda, devletin bütün kurumlarında Arapça geçerli olmalı görüşündeydi, bunları yazdı da. Kurulacak Yahudi devletinde başbakan Musevi biri olsa da yardımcılığına bir Arap getirilmeli tavsiyesinde bulunan da odur” bilgisini de sunuyor.

Militan bir Siyonist bu görüşleri İsrail’in kurulmasından çok evvel, 1940 öncesinde, bir yandan teröre başvururken yazılarında savunmuş. 

Geçmişe ilişkin bu bilgileri Körfez’deki Arap ülkeleriyle yakınlaşmadan evvel muharrir mıydı Jerusalem Post, hiç sanmam. Yıllardır her gün göz attığım için bu kuşkumu paylaşabileceğimi sanıyorum. Başyazıda kuşkumu uyandıran bir kısım de var zati. Arapça’nın rahatlıkla konuşulduğu, Knesset’te oturumların Arapça da yapılabildiği bir ülke manzarasının İsrail’in Ortadoğu’da kendisine açmaya çalıştığı yeri daha kolay elde etmesine yarayacağını söylüyor başyazar.

Neden bu yazı?

Dünya süratle değişiyor; bilhassa bizim doğal coğrafyamızda kendini muhakkak eden değişim çok daha süratli.

Her değişim onu öngöremeyen yahut olduktan sonra fark edemeyenleri zorlama istidadını içinde barındırıyor.

İsrail’de baş gösteren tartışmaya bu gözle bakılmasını isterim.

*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.