Irak Kürtleri niye Batı’ya gitmek için hayatlarını tehlikeye atıyor?

Geçen hafta Fransa ile İngiltere ortasındaki Manş Denizi’ni şişme botlarla geçmeye çalışırken hayatlarını kaybeden bayanlı, çocuklu, erkekli 27 göçmenin birçoklarının Irak’ın Kürdistan bölgesinden geldiği düşünülüyor.

Tekrar son haftalarda yüzlerce göçmenin Avrupa Birliği’ne (AB) geçmeye çalıştığı Belarus-Polonya hududunda, dondurucu kış şartlarında mahsur kalarak ömürlerini yitirenlerin birçok da Iraklı Kürtlerdi.

Bu durum, neden bu kadar çok insanın, Irak’ın petrol zengini, görece daha inançlı ve istikrarlı bir bölgesi olarak bilinen özerk Kürdistan bölgesinden ayrılarak ömrünü tehlikeye attığı sorusunu gündeme getirdi.

Fransa’nın kuzeyinde Manş kıyılarındaki mülteci kamplarında ya da Belarus-Polonya hududunda mahsur kalan Iraklı Kürtlerin birden fazla, memleketlerindeki ekonomik badirelerden ötürü, daha uygun hayat şartları aramak için yollara düştüklerini anlatıyor.

Göçmenler işsizliğin çok yüksek, fiyatların çok düşük olduğunu, maaşların ödenmediğini, kamu hizmetlerinin çok berbat olduğunu söylüyorlar.

Rüşvet ve yolsuzluğun yaygın olduğunu, bölgede neredeyse 30 yıldır iktidarı paylaşan Barzani ve Talabani ailelerinin siyasi uzantıları ve aşiretleriyle örülü bağ ağlarının dışında varolmanın zorluğundan kelam ediyorlar.

Dunkirk’teki bir mülteci kampından genç bir Kürt mülteci Pishti News ajansına “Kürdistan’da umut yok. İktidar partilerinin dayanağına sahip olanlar hariç bütün gençler göçmek zorunda” diyor.

Tıpkı kamptan genç bir bayan, kocasının yıllarca Peşmerge olarak güvenlik güçleri içerisinde hizmet verdiğini lakin aylardır maaşı ödenmeyince Avrupa’ya göçmek zorunda kaldıklarını söylüyor.

“İngiltere’ye bir ulaşsak o vakit çocuklarımız için daha güzel bir hayat umut edebiliriz” diyor.

Kürdistan bölgesinde ekonomik kriz

Irak’ın Kürdistan bölgesinin nüfusu 5 milyondan biraz fazla ve bunun 1,3 milyonu devletten maaş alıyor.

Kürdistan Bölgesel İdaresi geçen yılın kamu çalışanlarının maaşlarını yüzde 21 azaltımış, daha sonra da aylarca memur maaşlarını ödeyememişti. Çok sayıda ailenin sıkıntı durumda kalmıştı.

Yaşanan krizin gerisinde koronavirüs salgınının yol açtığı mali kriz, petrol fiyatlarındaki global düşüş ve birebir sırada Bağdat’taki merkezi Irak hükümetiyle bütçe ödenekleri üzerinde yaşanan uyuşmazlıklar vardı.

Bu yılın Temmuz ayında memur maaşlarındaki kesinti kaldırılıp eski haline döndürüldü fakat kamu çalışanlarının birikmiş alacaklarının ne kadarının ödeneceği netlik kazanmadı.

Petrol fiyatları yine yükseldi ve bölgenin iktisadı yine canlanıyor fakat işsizlik, düşük fiyat ve yoksulluk hala yaygın protesto şovlarına yol açıyor.

Bu hafta binlerce üniversite öğrencisi en büyük iki kent olan Erbil ve Süleymaniye’de sokaklara çıktı. Bu öğrenciler, IŞİD’le savaş ve petrol fiyatı düşüşü sebepleriyle askıya alınan aylık öğrenci burslarının tekrar bağlanmasını talep etti.

Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan bir öğrenci “Farklı bölgelerdeki konutlarına gitmeye yol parası bulamayan öğrenciler var. Günde üç öğün yemek yiyemeyen öğrenciler var” dedi.

Şovların kimileri olaylı oldu, birtakım kümeler resmi binalar ve siyasi partilere ilişkin binaları ateşe verdi. Güvenlik güçleri onlarca öğrenciyi gözaltına aldı.

Hükümetin muhalefete verdiği reaksiyonlar de eleştiriliyor.

• Manş Denizi’nde hayatını kaybeden göçmenlerden birincisinin kimliği aşikâr oldu: 24 yaşındaki Iraklı Kürt Meryem
• Manş Denizi’ni geçerek İngiltere’ye ulaşan göçmenlerin akıbeti ne olacak?
• İngiltere’ye Manş Denizi üzerinden bu yıl gelen göçmen sayısı şimdiden 2020 yılı toplamını aştı

Türkiye ile PKK ortasındaki çatışmanın tesiri

Kürdistan Bölgesi’nden göçün bir kısmının da kuzeyde Türkiye hududunda tırmanan gerginliklerden kaynaklandığı düşünülüyor.

Bahar aylarından bu yana Belarus üzerinden AB hududunu geçmeye çalışanlar ortasında, kuzeydeki Duhok eyaletinin iki kenti Şiladze ve Deralok’an yüzlerce kişinin de bulunduğu bildiriliyor.

Türkiye ile Irak hududundaki dağlık bölgede AB, ABD ve İngiltere tarafından ‘terör örgütü’ listesine konulan PKK kampları var ve Türk ordusunun Nisan ayından bu yana bu bölgedeki PKK mevzilerine, üst seviye kumandanlarına yönelik hava ataklarını ağırlaştırdığı bildiriliyor.

Iraklı Kürt yetkililer Türkiye’nin akınlarında sivillerin de öldüğünü söylerken, bölgede çok sayıda Peşmerge savaşçısının vefatıyla ilgili olarak da PKK suçlanmıştı.

Geçen ay, 19 yaşındaki oğlu Almanya’ya göçen Şiladzeli bir Kürt, Reuters ajansına “Bölgemiz PKK ve Türkler tarafından kuşatılmış durumda. Topraklarımız hoştur ancak korkuyoruz ve burada kalacak inancı duymuyoruz” demişti.

Irak Kürdistan Bölgesel İdaresi Başbakanı Masrur Barzani Kürtlerin Avrupa’ya son aylarda yönelen göç dalgasını yorumlarken bunun “bir göç sorunu olmadığını, kabahat örgütlerinin insan kaçakçılığı sorunu olduğunu” söyledi ve insanların çeteler tarafından kandırıldığını ve Belarus’la AB ortasındaki bir çekişmenin ortasında kaldıklarını kaydetti.

Avrupa ülkelerine seslenen Barzani insan kaçakçılarının engellenmesini ve IKBY’de yeni iş alanları açılabilmesi için yatırımların, ıslahatlar için de mali takviyenin artırılması daveti yaptı.