İran ile nükleer muahede için müzakereler tekrar başlıyor

İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun beş daimi üyesi (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin) ve Almanya ortasında 2015 yılında imzalanan nükleer mutabakatın tekrar canlandırılması için müzakerelere beş ay sonra yine başlanacak.

İran resmi haber ajansı ISNA’nın haberine nazaran baş müzakereci Ali Bagheri Kani liderliğindeki İran delegasyonu, Pazartesi günü başlayacak nükleer müzakerelere katılmak için Cumartesi günü Avusturya’nın başşehri Viyana’ya geldi.

İran heyetinin bugün Çin ve Rus delegasyonuyla uzmanlar seviyesinde ikili ve üçlü görüşmeler yaptığı, İranlı yetkililerin ayrıyeten Avrupa Birliği Koordinatörü Enrique Mora ile de görüştüğü öğrenildi.

İran’ın nükleer silah üretmesini engelleyen ve Kapsamlı Ortak Hareket Planı (JCPOA) ismini taşıyan mutabakatın kurtarılması için müddet, diplomatlara nazaran kısıtlı.

ABD, 2018 yılında devrin Devlet Lideri Donald Trump’ın kararıyla muahedeyi tek taraflı olarak feshetmiş ve Tahran’a ağır ekonomik yaptırımlar uygulamaya başlamıştı. Taraf olan öbür ülkeler ise muahedenin yürürlükte kalmasından yana.

ABD’nin çekilmesi üzerine İran da 2019 yılından itibaren muahedenin kendine getirdiği yükümlülüklere adım adım uymamaya başladı. İran idaresi uranyum zenginleştirme çalışmalarını yine başlattı. Tahran uranyum zenginleştirme çalışmalarının barışçıl ve nükleer güç üretimi için olduğunu ileri sürüyor.

Altı tıp dolaylı görüşme yapıldı

Trump’ın halefi Joe Biden, idareye geldiğinde Barack Obama devrinde imzalanan muahedeye geri dönme vaadinde bulunmuştu. Nisan ve Haziran ayları ortasında ABD ile İran ortasında altı dur dolaylı görüşme yapıldı. Yeni müzakere tipi İran İslam Cumhuriyeti’nde muhafazakar İbrahim Reisi’nin cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası birinci müzakere olması bakımından değer taşıyor.

İran’ın yeni müzakere delegasyonu, ABD ve Avrupa Birliği’nin 2017’den bu yana İran’a uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını istiyor. ABD ve AB ise bu talebin gerçekçi olmadığını lisana getiriyor.

İsrail’den tasa açıklaması

İsrail, İran ile imzalanan nükleer mutabakatın başından beri karşısında yer alıyor. İran Başbakanı Naftali Bennett Pazar günü yaptığı açıklamada “İsrail, yaptırımları kaldırmaya hazırlanılması ve nükleer çerçevede tatmin edici olmayan kısıtlamalar karşılığında İran’a milyarlarca doların akmasına müsaade verilmesi konusunda epeyce endişelidir” dedi. Bennett “Her yoldan Amerikalılara ve İran ile müzakere halindeki başka ülkelere verdiğimiz bildiri budur” diye konuştu.

ABD: Baskıyı artıracağız

ABD İran Özel Temsilcisi Robert Malley ise Cumartesi günü BBC Sounds’a verdiği röportajda ABD ve ortaklarının, vakte oynaması ve müzakereleri nükleer programını hızlandırmak için mazeret olarak kullanması halinde İran üzerindeki baskıyı artıracaklarını söyledi.