Ä°stanbul’a giden 46 kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi otobüs kazası Kuzey Makedonya’da travma yarattı

Guy Delauney – BBC Balkanlar Muhabiri

Kuzey Makedonya, komÅŸu ülke Bulgaristan’da 46 kiÅŸinin vefatına yol açan otobüs kazası sonrası ÅŸokta ve yasta. Hükümet üç gün ulusal yas ilan etti. Ãœlkede bayraklar yarıya indirildi.

Kazada ölenlerin neredeyse hepsi, nüfusu 2 milyondan biraz fazla olan Kuzey Makedonya’nın vatandaÅŸlarıydı.

Halk, trajedinin boyutlarını sindirmeye çalışıyor. Ä°stanbul’a hafta sonunda yapılan otobüs seyahatinin neden ve nasıl genç ülkenin en makûs trajedilerinden birine dönüştüğünü de öğrenmek istiyor.

1991’de bağımsızlığını ilan eden Kuzey Makedonya’da son kazayla kıyaslanabilecek boyutta fazla bir olay yok.

Fakat genç ülkede daha evvel öbür trajediler de yaşanmıştı:

• 2 yıl evvel baÅŸÅŸehir Ãœsküp yakınlarındaki otobüs kazasında 15 kiÅŸi hayatını kaybetti
• Bu yılın Eylül ayında Tetovo’daki bir hastanede çıkan yangında 14 kiÅŸi hayatını yitirdi
• 1993’te de ülkede iki farklı uçak kazası yaÅŸandı

Yalnızca Arnavut Ulusal Ordusu’nun 2001’deki isyanı, otobüs kazası ve yangından daha çok sayıda kiÅŸinin vefatına yol açtı.

Kuzey Makedonya, Salı gününün birinci saatlerinde kaza haberini duyarken, yakınlarının otobüste olabileceğini düşünenler bilgi almaya çalışıyordu.

Kaza yapan, baÅŸÅŸehir Ãœsküp’teki Besa Trans isimli seyahat acentesi tarafından iÅŸletilen birkaç otobüsten biriydi. Åžirket bilhassa hafta sonu ülkenin büyük Arnavut azınlık ortasında tanınan olan Ä°stanbul tipleri yapıyordu.

Karşılık bulmat için Ãœsküp’ün Eski Pazarı’ndaki Besa Trans ofisine koÅŸanlar, kapıların kapalı olduÄŸunu, polisin de kapıda nöbet beklediÄŸini gördü.

Åžirket daha sonra toplumsal medyadan bir açıklama yapıp “Åžoke olduÄŸumuz için bilgi taleplerine karşılık veremiyoruz” dedi. Açıklamada, ÅŸirketin Kuzey Makedonya ve Bulgaristan’daki yetkililerle iÅŸbirliÄŸi yaptığı vurgulandı.

Bekim Haliti, Besa Trans ofisinin önünde çaresizce bekleyenlerden biriydi. Her ikisi de otobüsün yolcu listesinde bulunan eşi Hamije ve kız kardeşinden haber almaya çalışıyordu.

Haliti, “Telefona karşılık vermiyorlardı” dedi ve ekledi:

“Ä°sim listesini gördük lakin kimin meyyit, kimin saÄŸ olduÄŸunu söylemiyorlar. DışiÅŸleri Bakanlığı’na da gittik fakat oradan da bilgi edinemedik”

Xhelal Bakiu isimli bir diğer adam, kuzeni hakkında bilgi almaya çalıştığını söyledi:

“Besa Trans’ın numarasını üç ya da dört saattir arıyorum. Onlardan rastgele bir bilgi alamadık”

Birtakım topluluklar kazadan bilhassa büyük bir darbe aldı. Ãœsküp’ın dış mahallelerindeki bir ilkokul, ögrencilerin hepsi tıpkı aileden beÅŸ arkadaÅŸlarının öldüğünü öğrenmesinin akabinde kapatıldı.

11 yaşındaki Berim, gazetecilere arkadaşı Ergin’in otobüste olduÄŸunu söyledi.

“Çok uygun bir çocuktu. Öldüğü için çok üzgünüm”

Ergin, otobüsteki Jahi soyadlı sekiz şahıstan biriydi. Hiç birinin ismi sağ kurtulan yedi kişi ortasında geçmiyordu ve lokal medya aileden 10 kişinin kazada öldüğünü bildirdi.

Öbürleri ise güzel haberler aldılar. Adnan Jasharovski, 16 yaşındaki kızı Zulejha’nın arayıp, kurtulduÄŸunu söylemesinin akabinde hemen Bulgaristan’ın baÅŸÅŸehri Sofya’daki hastaneye gitti:

“Elleri yanmıştı ancak öteki bir ÅŸeyi yoktu. Pek bir ÅŸey söylemedi, aÄŸlıyordu ve ÅŸok içindeydi”

20’lerindeki niÅŸanlı çift Medina Ljutvi ve Lulzim Süleymani de, yanan otobüsten art camdan atlayarak kurtulmayı baÅŸardı. Lakin yeniden 20’lerindeki bir baÅŸka çift hayatını kaybetti.

• Bulgaristan’da yolcu otobüsü yandı, 12’si çocuk 46 kiÅŸi hayatını kaybetti

Hükümet için şiddetli imtihan

Trajedi, son haftalarda kuvvetli günler geçiren Kuzey Makedonya hükümeti için de bir imtihan.

Eylül’de 14 kiÅŸinin öldüğü hastane yangınına gösterdiÄŸi yetersiz reaksiyon, seçmeneleri kızdırdı. Geçen ayki lokal seçimlerde alınan maÄŸlubiyetin nedenlerinden biri de buydu. BaÅŸbakan Zoran Zaev’in hükümeti güvenoylamasında yalnızca bir oy farkla düşmekten kurtuldu.

Zaev bu kere Bulgaristan’daki olay yerine süratle gitti, hastanede saÄŸ kurtulanlarla görüştü ve Bulgar mevkidaşıyla bir ortak basın toplantısı düzenledi.

Kurban yakınlarının ve genel olarak ülkenin kazanın nedeni konusunda süratle karşılıklar istediğinin farkında.

Fakat ÅŸimdilik o da herkes üzere Avrupa’da son 10 yıldan uzun müddettir yaÅŸanan en makûs yol kazasının nedenini öğrenmek için Bulgaristan’ın soruÅŸturmasını bekleyecek.