Libya idaresinde seçimler öncesi çatlak

Libya gelecek ay seçimlere gitmeye hazırlanırken ülkenin idare tepesinde siyasi gerilim artıyor. 24 Aralık’ta seçimlere hazırlanan ülkede Ulusal Birlik Hükümeti ile devlet baÅŸkanlığı misyonlarını üstlenen BaÅŸkanlık Kurulu ortasında ayrılık yaÅŸanıyor.

Libya’da hükümet, DışiÅŸleri Bakanı Necla Menguş’un BaÅŸkanlık Kurulu tarafından açığa alınması kararını reddetti. Kurul, MenguÅŸ’u dış politikayı inhisarına almakla suçluyor.

Ulusal Birlik Hükümeti’nden yapılan açıklamada BaÅŸkanlık Kurulu’nun MenguÅŸ’u açığa alma yetkisine sahip olmadığı belirtilerek Bakan’ın gayretleri övüldü.

Açıklamada MenguÅŸ’un geçen ay Trablus’ta yapılan milletlerarası toplantıdaki çalışmalarının genel seçimler öncesi ülkedeki problemleri aÅŸma teÅŸebbüsü olduÄŸu belirtilerek hükümet vazifelilerinin soruÅŸturulması yahut açığa alınması üzere kararların baÅŸbakanın yetkisinde olduÄŸu kaydedildi.

Ãœlkenin yeni devlet lideri seçilene kadar devlet baÅŸkanlığı vazifesini yerine getiren BaÅŸkanlık Kurulu, Cumartesi gecesi MenguÅŸ’u misyondan almış ve Bakan’a yurt dışına çıkış yasağı getirmiÅŸti. MenguÅŸ’u dış siyaset kararlarını Konsey’e müracaattan almakla suçlayan BaÅŸkanlık Kurulu, kararın gerisindeki nedenleri açıklamadı.

Öte yandan Libya Ulusal Yüksek Seçim Şurası 24 Aralık seçimleri için Pazartesi günü aday kayıtlarını açacağını duyurdu.

Reuters haber ajansı üst seviye bir Ulusal Birlik Hükümeti kaynağına dayandırdığı haberinde BaÅŸbakan Muhammed Dibeybe’nin devlet baÅŸkanlığı seçimlerine aday olacağını duyurdu.

Libya’nın doÄŸusundaki güçlerin kumandanı Halife Hafter’in de aday olması bekleniyor. Hafter Eylül ayında devlet baÅŸkanlığı seçimlerinde aday olabilmesini saÄŸlayacak halde askeri vazifelerinden süreksiz olarak ayrıldığını açıklamıştı.

Seçimlerin önündeki mahzurlar

BM’nin Libya’da tahlil için belirlediÄŸi yol haritasına nazaran baÅŸkanlık ve parlamento seçimlerinin 24 Aralık’ta yapılması planlanıyor. Lakin uzun vakittir beklenen seçimlerin önünde diÄŸer mahzurlar de var. Ãœlkenin seçim maddelerinin nasıl olması gerektiÄŸi, silahlı kümeler ortasındaki çatışmalar, yabancı güçlerin ve paralı askerlerin çekilmesinin saÄŸlanması hala tahlil bekleyen hususlar ortasında.

Paralı savaşçıların ve yabancı birliklerin varlığı Libya’da istikrarın önündeki esas maniler ortasında. BirleÅŸmiÅŸ Milletler’in açıklamalarına nazaran geçen yılın Aralık ayı prestijiyle Libya’da 20 bin yabancı savaşçı bulunuyor. Yabancı güçler Kremlin temaslı özel askeri ÅŸirketi Wagner’den, Afrikalı, Suriyeli para savaşçılara ve Türk birliklerine kadar çeÅŸitlilik gösteriyor.

Kaddafi sonrası süreç

2011 yılında Muammer Kaddafi’nin devrilmesi sonrasında iç savaÅŸa sürüklenen Libya, BirleÅŸmiÅŸ Milletler’in tanıdığı Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ve Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi olmak üzere iki farklı idare bölgesine bölünmüştü. Ekim 2020’de taraflar ortasında ateÅŸkes imzalanmıştı.

Åžubat ayı başında BirleÅŸmiÅŸ Milletler himayesinde Ä°sviçre’nin Cenevre kentinde toplanan Libya Siyasi Diyalog Forumu, Abdülhamid Muhammed Dibeybe’yi süreksiz baÅŸbakan ve Muhammed Yunus Menfi’yi üç üyeli BaÅŸkanlık Kurulu’nun baÅŸkanlığına seçmiÅŸti. Süreksiz hükümet, ülkedeki hizmetleri uygunlaÅŸtırmak, devlet kurumlarını birleÅŸtirmek ve Aralık ayında yapılacak seçimleri düzenlemekle görevlendirilmiÅŸti. Mart ayında geçiÅŸ sürecini hazırlamak üzere kurulan birlik hükümeti vazifeye baÅŸlamıştı.