Omicron: Covid-19 aşılılar neden koronavirüse yakalanıyor?

Dünya genelinde Covid-19 olaylarında artış görülüyor.

Delta ve Omicron varyantlarının birleşimi nedeniyle ABD, Fransa, İngiltere, Arjantin, Brezilya ve birçok öteki ülkede rekor hadise sayıları görülüyor.

Bilim insanları, hekimler ve sıhhat kuruluşları, dünya genelinde enfeksiyona karşı koruduğu test edilen ve kanıtlanan çeşitli aşılara güvenmeye devam ediyor.

Aşıların, pandeminin denetim altına alınmasında ne kadar tesirli olduklarını inceledik:

ABD, Fransa ve İngiltere üzere ülkelerdeki rekor yeni hadise sayıları düşünüldüğünde, aşıların aktifliği yeniden toplumsal medyada tartışma konusu oldu.

Kimi kullanıcılar, aşıları teşvik için birtakım yetkili makamların aldığı tedbirleri eleştirirken, kimileri da aşıların potansiyel yan tesirlerinden şikayetçiydi.

Şu ana dek görülen en önemli yan tesirler hafif ve birkaç gün içinde zaten geçiyor. Esas şikayetler ortasında aşı yerinde kızarıklık ve ağrı, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrıları, ürperme ve mide bulantısı geliyor.

Anaflaktik ÅŸok, kan pıhtılaÅŸması, kalp zarı ve kalp kası iltihabı üzere daha önemli yan tesirler, sıhhat yetkilileri tarafından ‘nadir’ diye tanımlanıyor. Aşı yapmanın yararlarının, risklere ağır bastığını düşünüyorlar.

Mevcut aşıların aktifliğini ve aşılıların hastalığa yakalanıp bulaştırmalarını çocuk hastalıkları ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Renato Kfouri ile konuştuk.

Kfouri, Pfizer, AstraZeneca, Jannsen ve başka birinci dalga aşıların, hastaneye yatışlara ve ölümlere neden olan hastalığın ağır geçirilmesi riskini azaltmayı amaçladığını söylüyor.

Brezilya Aşı Vakfı’nın yöneticisi de olan Kfouri “Aşılar, orta ÅŸiddette, hafif ya da belirtisiz Covid’den çok, daha ağır hallerine karşı daha uygun korur. Hastalık ne kadar ağırsa, aktifliÄŸi o kadar büyük olur” diyor.

Yani aşı geliştirenlerin en önemli maksadı asla enfeksiyonun kendisini durdurmak olmadı. Koronavirüsün işgalini bedene daha zararsız hale getirmeyi amaçladılar.

Birebir mantık, on yıllardır yapılan grip aşısı için de geçerli.

Yılda bir sefer yapılan grip aşısının en önemli hedefi enfeksiyonu engellemek değil. Lakin aşı, çocuklar, gebe bayanlar ve yaşlılar üzere tehdide açık kümelerde sıkça görülen şikayetleri önlüyor.

Daha geniş bir açıdan bakacak olursak, hastalığın ağır formda geçirilmesinin önlenmesi tüm sıhhat sistemini direkt etkiliyor. Teneffüs enfeksiyonlarının ağır geçirilmesini önlemek birebir vakitte, daha az kalabalık acil servisler, ağır bakım ünitelerinde daha çok yatak ve sıhhat sisteminin hastaları düzgün bir halde tedavi edebilmesi için daha çok vakit manasına geliyor.

Datalar de aşıların bu rolü çok güzel oynadığını gösteriyor. Commonwealth Fonu’na nazaran Kasım 2021 prestijiyle koronavirüs aşıları yalnızca ABD’de 1,1 milyon vefatı ve 10,3 milyon hastaneye yatışı önledi.

Avrupa Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (ECDC) ve Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), aşılamanın başlamasından bu yana 33 ülkede 60 yaşın üzerindeki 470 bin kişinin ömrünün kurtarıldığını varsayım ediyor.

Mevcut durumun açıklaması ne?

Aşılılar ortasındaki olayların ve tekrar enfeksiyonların son periyotta arttığı reddedilemez bir gerçek ve bu durum üç faktörle açıklanabilir.

Birincisi kolay: Beşerler genelde Yeni Yıl ve Noel devrinde bir ortaya geliyor. Bu da koronavirüs bulaşma riskini artırıyor.

İkincisi, dünyanın birtakım yerlerindeki birinci dozların üzerinden neredeyse bir yıl geçmişken, uzmanlar aşıdan sonra Covid-19 bağışıklığının sonsuza dek sürmediğini gördüler.

Kfouri “Zamanla, muhafaza düzeyinin düştüğünü gördük. Bu düşme aşının cinsine ve bireyin yaşına baÄŸlı olarak daha az ya da çok olacak” diye açıklıyor:

“Bu da üçüncü dozu yapmanın gerekliliÄŸinin altını çizdi. Birinci olarak yaÅŸlılar ve bağışıklık sistemi baskı altında olanlar için, daha sonra da tüm bir yetiÅŸkin nüfusa…”

Üçüncü faktörse, daha bulaşıcı ve aşılar ya da daha evvel Covid-19 geçirilmesiyle elde edilen bağışıklığa karşı daha tesirli Omicron varyantının gelişi oldu.

Kfouri “Bu durumda, aşılıların enfekte olması hakikaten sık görülen bir durum olarak algılanmalı ve bu durumla yaÅŸamayı öğrenmeliyiz” diyor.

“Ä°yi ki Covid olaylarındaki son artış, daha az hastaneye yatış ve mevtle sonuçlandı. Bilhassa de aşılılarda. Aşı, beklendiÄŸi üzere hastalığın en ağır hallerine karşı müdafaa saÄŸlamaya devam ediyor.”

New York sıhhat sisteminden gelen tablolar da aşıların aktifliğini uygulamada net bir formda gösteriyor. Aşılılar ve aşısızlar ortasındaki enfeksiyon, hastaneye yatma ve vefat oranlarındaki artışı gözler önüne seriyor.

Aralık ayında kentteki hadiseler, hastaneye yatışlar ve vefatlar, aşısızlar (mor çizgi) ortasında keskin bir biçimde yükselirken aşılılarda (turuncu çizgi) genel olarak tıpkı kalıyor. Bu durum aşağıdaki üç grafikte görülebilir:

Birinci tabloda, New York’ta Aralık ayının sonuna yanlışsız olay sayısındaki artışın ne kadar hızlandığı ve bildirilen hadiseler içindeki aşılı ve aşısız oranlarındaki büyük fark görülüyor.

İkinci grafikte ise aşısızlar ortasındaki hastaneye yatışlarda misal bir artış görebiliyoruz. Fakat bu durum aşılılarda görülmüyor. Aşılılarda da hastaneye yatış artsa da, aşısızlardaki artışa kıyasla çok kısıtlı oldu.

Üçüncü grafikte, Aralık ayında New York’ta aşısızlar ortasındaki ölümlerin nizamlı bir halde arttığını görebiliyoruz. Aşılılarda ise doruÄŸa 5 Aralık’la biten haftada ulaşılıyor ve daha sonra düşmeye baÅŸlıyor.

Genel olarak, koronavirüs aşısı olanlarda daha az hadise, daha az hastaneye yatış ve daha az vefat görülüyor.

İngiltere Sıhhat ve Güvenlik Kurumu da geçtiğimiz günlerdeki bir raporunda misal bir sonuca ulaştı.

Raporda yer alan bir çalışma, Cambridge Ãœniversitesi’nde yapılmıştı ve bir kiÅŸinin Omicron varyantıyla enfekte olması halinde, üç doz aşıyı da yaptırmışsa, hastaneye yatış riskinin % 81 daha az olduÄŸu sonucuna varılmıştı.

Kurumun kendi yaptığı ikinci bir araştırmaya nazaran üç doz aşı enfeksiyona karşı % 88 tesirli, fakat bu müdafaanın ne kadar süreceği ve gelecek aylarda öbür dozlara gerek olup olmayacağı bilinmeyen.

Kfouri için bütün bunlar, Omicron varyantı ve artan olay sayıları bağlamında aşının değerini gösteren deliller:

“Nasıl olsa herkes hastalanacak diye aşıları yaptırmamak katiyetle yanlış. Aşı, virüsü çoÄŸunlukla konutta tedavi edilebilecek daha kolay bir hastalığa dönüştürmekte baÅŸarılı oluyor.

“Sadece nüfusun çocuklar da dahil yüksek oranda aşılanmasıyla pandemiden çıkabileceÄŸiz. Ve temel paklık kurallarına uyarak, maske kullanarak, kalabalıkları önleyerek ve ellerimizi yıkayarak…”