Stalker’lar rehabilite edilebilir mi?

Bir kiÅŸiyi huzursuz edecek seviyede ve nizamlı olarak takip ve rahatsız eden bireyleri, yani stalker’ları rehabilite etmek için Ä°ngiltere’nin Hampshire kentinde bir ruhsal tedavi merkezi kuruldu. Pekala bu uygulama ulusal çapta yapılmalı mı?

Abby, stalker’ıyla birinci defa 21’inci doÄŸum gününde karşılaÅŸtı.

Bir adam elinde bir şişe şampanya ve bir kartla ailesinin konutuna geldi. Birinci başta, kim olduğunu unuttuğunu varsayarak onu tanımadığı için utandı. Lakin gerçekte, onunla hiç tanışmamıştı.

Abby, “Annemle babamın meskenini bulması ve nerede olduÄŸumu bilmesi müthiÅŸ. DoÄŸum günümde yaÅŸanan bir olay olduÄŸu için onu her yıl hatırlıyorum.” diyor.

Bu, Abby için aylarca süren bir sıkıntının baÅŸlangıcıydı. Stalker’ı onu yaÅŸadığı yerin yakınındaki bir maÄŸazaya kadar takip etti, bir gün bahçesindeki kulübesine saklandı ve Ä°biza’da arkadaÅŸlarıyla kiraladığı bir villaya bile geldi.

Abby, “Villanın posta kodu bile yoktu, yeniden de beni bulmayı baÅŸardı.” diyor.

Abby stalker’ı Jamie ile hiç tanışmadı. Jamie, Nisan 2021’de, Abby ile baÄŸlantı kurmasını engelleyen Stalking Muhafaza Emri’ni (SPO) ihlal etmekten hatalı bulundu ve sekiz ay mahpus cezasına çarptırıldı. Kontrollü özgürlük ile obsesif-kompulsif bozukluk programı ve 30 adet rehabilitasyon seansı tamamlamasına hükmedildi.

Jamie, SPO koşullarını tekrar çiğnedikten sonra 14 ay mahpus cezasına çarptırıldı ve şu anda cezaevinde.

Ulusal Ä°statistik Ofisi’nden alınan sayılara nazaran, 2020’de Ä°ngiltere ve Galler’de 80 binden fazla stalker kabahati kaydedildi.

Stalker hatalarındaki artışa karşın birtakım polis güçlerinin kurbanları müdafaaya yönelik yeni SPO yetkilerini kullanmadığına dair kaygılar var.

Pekala, stalker mağdurlarını korumak ve gelecekteki mağdurların oluşmasını önlemek için ne yapılabilir?

Stalker’lara karşı hangi tedavi sistemleri uygulanıyor?

Dr. Kirsty Butcher, Ä°ngiltere çapında yürütülen stalker müdahale planına yönelik dört projeden birine Hampshire’da liderlik eden Southern Health NHS Trust’ta klinik psikolog olarak çalışıyor.

Dr. Butcher, merkezin üç yıl evvel “cezai yaptırımların tek başına stalker’ları durdurmaya yetmeyeceÄŸini kabul edilmesiyle” kurulduÄŸunu söylüyor.

Abby ve Dr. Butcher, Stacey Dooley: Stalkers ismindeki yeni BBC Three belgeselinde yer alıyor.

Dr. Butcher ve grubu, ruhsal terapi yoluyla davranışlarını deÄŸiÅŸtirmeye çalışmak için direkt stalker’larla birlikte çalışıyor. Takım, Abby’nin stalker’ıyla hiç çalışmadı.

Takımın aktardığına nazaran, en yaygın stalk motivasyonu, yakın bir baÄŸlantının sona ermesinden sonra ortaya çıkıyor. Bu, Hampshire takımına yapılan müracaatların üçte ikisini oluÅŸturuyor. Dr. Butcher bu hususta ÅŸunları söylüyor: “Bunun nedeni kurbanla uzlaÅŸmak ya da reddedilme hislerinin intikamını almak. Çoklukla bu ikisi ortasında gidip gelen hislerin bir karışımıdır.”

Gruba yapılan müracaatların geri kalanını, kurbanlarıyla yakın bir alaka içinde olmayan stalker’lardan oluÅŸturuyor.

Bunlar ortasında, toplumsal becerilerden mahrum olan ve olaÄŸan bir biçimde (muhtemelen öğrenme zahmeti yahut otizm nedeniyle) yakın baÄŸlar kuramayan stalker’lar; önemli bir akıl hastalığı olan yahut maÄŸdurla alakada olduÄŸuna dair bir ilüzyonda yaÅŸayanlar; ya da kurbanla ilgili piÅŸmanlıkları ya da yasları olan stalker hadiseleri yer alıyor.

Dr. Butcher, kurbanı nispeten kısa bir müddet boyunca takip eden ve ekseriyetle cinsel bir cürümle sonuçlanan “yırtıcı stalker” olaylarının da olabileceÄŸini ekliyor.

Dr Butcher, stalker’larla yaptığı ruhsal terapi çalışmasında, onların nasıl yetiÅŸtirildiklerine, kendileri hakkında nasıl hissettiklerine ve bir münasebet sona erdiÄŸinde nasıl hissettiklerine bakmak için çocukluklarına geri dönüyor. Dr. Butcher, “Birinin bir baÄŸlantıyı bırakmakta zorluk çekmesinin altında yatan derin sebeplere bakıyoruz” diyor.

Ayrıyeten yalnızlık hislerini tetikleyen şeylerin neler olduğu; his ve davranışlarını nasıl daha güzel yönetebilecekleriyle de ilgileniyorlar. Bunlar ortasında bir arkadaşla konuşmak yahut dikkatlerini dağıtmak üzere pratik şeyler yahut meditasyon üzere ruhsal temelli uygulamalar da var.

Dr. Butcher’ın birlikte çalıştığı stalker’lardan biri, cep telefonu iletilerindeki okundu bilgilerinin saplantılı eÄŸilimlerini tetiklediÄŸini fark etti ve ayarları deÄŸiÅŸtirmenin kendisine yardımcı olduÄŸunu gördü.

Dr. Butcher, “Yeniden kabahat iÅŸlenmesini durdurmak, daha fazla kurban oluÅŸmasını önlemek ve onların asıl kurbanlarıyla yine temas kurmalarını engellemek için faille öteki nasıl birlikte çalışabileceÄŸimizi düşünmeliyiz.” diyor.

Mahpus cezasına karşı olmadığını ÅŸu sözlerle belirtiyor: “Aslında, daha fazla insanın ceza sistemine girmesi saÄŸlanır ve stalk’tan ötürü uygun biçimde mahkum edilmesi saÄŸlanırsa, bu suça uygun biçimde cevap verilebililiyor demektir.”

Dr. Butcher, “Stalking mahkumiyetleri hiçbir yerde gereÄŸince yüksek deÄŸil. Faillere bu çeÅŸit davranışlara müsamaha gösterilmeyeceÄŸini bildirmemiz gerekiyor.” diyor ve ekliyor:

“Ve maÄŸdurların korunması gerekiyor, adaletin yerini bulduÄŸunu ve takip eden faillerinin davranışları için kimi sonuçlara maruz kalacağını bilmeleri gerekiyor.”

Abby bu fikri kabul ediyor ve şöyle söylüyor: “[Hapishane zamanı] kurbana da yardım ediyor. Onlara fark etmeleri için bir fırsat veriyor.”

Bu cins bir rehabilitasyon işe yarıyor mu?

Dr. Butcher ve grubuyla ruhsal terapi sürecini tamamlayan 18 stalker’dan ikisi tekrar cürüm iÅŸledi.

Sayılar küçük olsa da, Dr. Butcher bunun tek başına cezaevine gönderilen stalker’lara kıyasla “önemli ölçüde daha düşük” bir yine hata sürece oranı olduÄŸunu savunuyor ve ekliyor:

“Bir mühlet ruhsal terapiye dahil olmanın, yine kabahat sürece mümkünlüğünü büyük ölçüde azalttığını görebiliyoruz.” diyor.

Dr. Butcher, Hampshire’daki terapi merkezinin geleceÄŸini garanti altına almak için daha fazla fon bulmayı umuyor ve bu uygulamanın ulusal çapta benimsenebileceÄŸini düşünüyor.

Abby, mahpus cezasıyla birlikte rehabilitasyonun stalker’ın davranışını deÄŸiÅŸtireceÄŸini umuyor: “Hapishanede geçirilen vaktin ve rehabilitasyon kurslarının yardımcı olacağını umuyorum.” diyor.

Åžahsî güvenlik odaklı yardım kuruluÅŸu Suzy Lamplugh Trust’tan Violet Alvarez ÅŸunları söylüyor: “Stalk’u kolay bir ceza sıkıntısı olarak ele alamayız. Stalker’ların ve kurbanlarının, sıhhat profesyonelleri ve kurbanların savunucularının dahil olduÄŸu çok kurumlu müdahale programlarına eriÅŸimini saÄŸlamalıyız.”

Abby stalk tecrübesinin kendisi için bedelinin çok ağır olduğunu şu sözlerle aktarıyor:

“Akıl sıhhatim büyük ölçüde berbatlaÅŸtı. Åžu anda mahpusta olduÄŸunu bilmeme karşın, hala etrafımda olacağı dehÅŸetiyle yaşıyorum.” ve ekliyor:

”Ä°ÅŸe gidemedim. Dışarı çıkıp arkadaÅŸlarımla buluÅŸmaktan çok korktum. Büsbütün kendi başımaymışım üzere hissettim.”

“Asla bu olayları yaÅŸamadan evvel olduÄŸum kiÅŸi olamayacakmışım üzere hissediyorum ve eski Abby’ye geri dönmek istediÄŸimi düşünüyorum ancak hakikaten yapamıyorum.”

Abby, tacizlerin başlangıcından itibaren kurbanların takviye kümelerine erişmesi gerektiğini söylüyor ve kurbanların tacizler başlar başlamaz polisle bağlantıya geçmelerini tavsiye ediyor.

Abby, “Ve baÅŸlangıçta, yalnızca inanılmayı ve ciddiye alınmayı isterdim. ArkadaÅŸlarım, ailem, polisim, rastgele birinin bana inanmasını.”