Kur krizi ve uzaktan çalışma: Türkiye’nin küçük teknoloji teşebbüslerinin büyük imtihanı

Pandemi devrinde uzaktan çalışmanın yaygınlaşması, son bir yılda artan rekabet ve TL’deki dalgalanmalar küçük teknoloji teşebbüsleri için büyük bir sorun yarattı: Yazılım geliştirici bulmak

”Yazılımcılar uzun müddettir Türkiye’den yurt dışına göçüyorlar lakin bu sefer farklı bir durumla karşı karşıyayız. Artık meskenlerinden çıkmadan Avrupa’dan ya da Amerika’dan bir şirketle çalışabiliyorlar.”

BBC Türkçe‘ye konuşan Türkiye merkezli taşınabilir uygulama stüdyosu Appcent’in CEO’su Ozan Uysal, artık aileleriyle birlikte yerleşik hale gelmiş olan ya da yurt dışında mutsuz olup Türkiye’ye geri dönen yeteneklerin bile önündeki bariyerlerin bir bir kalktığını anlatıyor.

Pandemi ile birlikte yazılımcılar ortasında uzaktan çalışmanın yaygınlaşmaya başlaması, Türk Lirasındaki dalgalanmalar ve artan ekonomik belirsizlik ortamında bilhassa yerli ve küçük teknoloji teşebbüsleri için büyük bir imtihan manasına geliyor.

Uysal, 135 kişiyi istihdam ettikleri firmalarında artık yüksek enflasyon moduna geçtiklerini aktarıyor.

”Maaşlara artık senede iki defa düzeltme yapmamız gerekiyor. Bunu da direkt müşterileri fiyatlarına yansıtıyoruz. Büyük bankalarla çalıştığımız için halden anlıyorlar zira onlar da yazılımcılarının değerli bir kısmı kaybettiler.”

Uysal, teşebbüslerinin liranın kıymetindeki belirsizlik sürecinden etkilenmediğini söylüyor lakin Türkiye’deki küçük ve orta ölçekli birçok yazılım teşebbüsü için durum bu türlü değil.

BBC Türkçe’ye konuşan ve Türkiye’de toplu hayat alanlarının idaresi için yazılım servisleri sağlayan Apsiyon isimli teşebbüsünün kurucusu Kudret Türk, gelirleri büyük oranda TL’ye endeksliyken maliyetlerinin bilhassa yazılımcı maaşlarının tesiriyle katlandığını söylüyor ve şöyle devam ediyor:

”İngilizce bilen kıdemli yazılımcılar yurt dışına gitti, orta seviye çalışan bulmaksa pandemi devrinin tesiriyle çok güç hale geldi. Evvelce 10-15 bin TL’ye işe alabildiğiniz düzeydeki yazılımcılar için artık 20-25 bin TL’yi gözden çıkarmanız gerekiyor. Biz bu kaidelerde yazılımcıları işte tutamıyoruz, çok zorlanıyoruz.”

Unicorn’larla rekabet etmek

Türkiye’deki yerli teşebbüslerin yazılım alanında çalışan yetenekleri tutmakta zorlanmasının bir başka nedeni ise son periyotta artan rekabet.

Türkiye teknoloji teşebbüsleri ekosistemi bilgilerini derleyen Startups Watch’a nazaran Türkiye’deki teknoloji teşebbüsleri 2020’de yurt dışından rekor düzeyde yatırım çekti.

Yerli oyun stüdyosu Peak Games’in Zynga’ya 1,8 milyar dolarlık satışıyla birinci unicorn’unu çıkaran ekosistemde unicorn sayısı 2021’de beşe ulaştı. Getir, trendyol, Hepsiburada ve dream bir milyar doların üzerinde değerlemeye ulaşan startup’lar oldu.

Delivery Hero tarafından satın alınan Yemeksepeti ya da PayU’nun bünyesine kattığı yerli fintek teşebbüsü iyzico da bu yatırım trendinin erken örnekleriydi.

Türkiye merkezli teknoloji teşebbüsü Craftgate’in kurucu ortağı ve CEO’su Hakan Erdoğan, yurt dışından yatırım alan ve nakit akışlarında bir sorun yaşamayan bu şirketlerle maaş ve yan hak paketleri bağlamında rekabet etmenin, yerli teşebbüsler için imkansız olduğunu söylüyor.

BBC Türkçe’ye konuşan Erdoğan, yazılımcılarını şirkette tutabilmek için önümüzdeki yıldan itibaren, onlara pay senedi opsiyonu sunmaya başlayacaklarını söylüyor.

Yazılımcı fiyatlarıyla birlikte dolara endeksli olarak artan bir öbür maliyet de, kullanıcı başına fiyatlandırılan bulut servisleri.

Pazar araştırma şirketi IDC’nin BBC Türkçe ile paylaştığı varsayımlara nazaran, Türkiye’de bilhassa pandemi sonrasında, bu son derece rekabetçi pazarda geride kalmak istemeyen KOBİ’lerin dijital dönüşüm harcamaları arttı.

IDC’de Kıdemli Araştırma Müdürü Eren Eser, ”Bu nedenle önümüzdeki yıllarda bulut harcamalarının ve yazılım harcamalarının artması bekleniyor. Lakin TL’nin kıymet kaybı nedeniyle Bilişim Teknolojileri (BT) yatırımları en çok etkilenecek olan segment KOBİ’ler.” diyor.

Artan maliyetlerini dengeleyebilmek için bulut servislerinin bir kısmını şirket içinde geliştirdiklerini söylüyor Kudret Türk.

Bağımsız geliştiriciler ne diyor?

Yazılım geliştiriciler için dünyanın önder topluluğu GitHub, yıllık olarak yayımladığı State of the Octoverse raporunun 2021 sonuçlarını Kasım ayında paylaştı.

Dünya çapında 12 binden fazla geliştiricinin katıldığı anket sonuçlarına da yer veren rapora nazaran, pandemi sürecinde yazılım geliştiriciler için bir çeşit uzaktan çalışma evrimi gerçekleşti.

İş ve özel ömürlerini dengelemeyi daha güzel öğrenen bu topluluk, uzaktan çalışmanın gerektirdiği iş süreçlerini ve kalıplarını daha yeterli tasarlama konusunda kıymetli bir yol kat etti.

Bunun bir sonucu olarak uzaktan çalışma bugüne kadar görülmediği kadar yaygın hale geldi. GitHub anketine nazaran, pandemiden evvel ofiste çalıştığını söyleyenlerin oranı yüzde 41’ken, pandemiden sonra ofise döneceğini düşünenlerin oranı yüzde 10,7’ye düştü.

GitHub’ın kendi datalarına nazaran 2020’de Türkiye’den kullanıcılarının sayısı yaklaşık 600 bin şahısken, 2021’de bu sayı 863 bine yaklaştı.

GitHub’ın Türkiye’de en etkin kullanıcılarından biri olan Cet Hakçıl, Türk Lirasının süratle bedel kaybettiği devirde yurt dışından gördükleri ilginin de arttığını söylüyor.

ODTÜ Kuzey Kıbrıs Bilgisayar Mühendisliği’nde yüksek lisans yapan Hakçıl, birebir vakitte Kape Technologies isminde İngiltere merkezli bir teşebbüsünde siber güvenlik araştırmacısı olarak uzaktan çalışıyor.

Hakçıl, son bir ay içinde Fransa’dan ABD’ye hiç almadığı kadar çok sayıda iş teklifi aldığını anlatıyor ve kelamlarına şöyle devam ediyor:

“Yurt dışındaki şirketler, bu durumu kendileri için fırsat görerek Türkiye’deki genç ve yeni mezun bölüme ulaşarak iş teklifleri sunmaya başladılar. Genel olarak teklif ettikleri kaideler ve maaşlar Türkiye’deki bir şirketin teklif edeceğinden çok daha yeterli, ancak kendi ülkelerindeki vatandaşlarına teklif edeceklerinden daha berbat.”

Yazılım geliştiricilerin aktardığı maaş farkları ortasındaki uçurum TL’nin bedel kaybıyla açılıyor. Üniversiteden yeni mezun olan bir yazılımcının Türkiye’den aldığı maaş teklifi 4 ila 7 bin TL ortasında değişirken, yurt dışından gelen teklifler 2 bin doları civarında seyrediyor.

“Türkiye’de artık maaş tutturmanız neredeyse imkansız.”

Türkiye’deki Bayan Yazılımcı topluluğunun periyotluk tertibini yapan İrem Gülmez, Sakarya Üniversitesi’nden 2020 yılında mezun olduğunu lakin 2,5 yıldır şirketlere danışmanlık hizmeti verdiğini söylüyor.

Müşterilerinin birden fazla İstanbul’da olmasına karşın orada yaşamak istemediği için uzaktan çalışmanın kendisi için bir avantaj olduğu belirten İrem, yakın vakitte Fethiye’ye taşınmayı planlıyor.

Gülmez, ülkenin 18-20 yıl boyunca eğitim yatırımı yaptığı gençlerin yurt dışına göç edip bu birikimi de götürmelerinden ötürü üzgün olduğunu söylüyor lakin yeterli bir teklif aldığında Avrupa’ya gitmeyi düşünebileceğini de ekliyor.

Londra merkezli headhunting firması Spencer and Associates’ın Yönetici Yöneticisi Leyla Spencer, ”Türkiye’de lokal bir şirketseniz ve yetenek arıyorsanız artık maaş tutturmanız neredeyse imkansız.” diyor ve bilhassa ABD ve Hollanda’dan yazılımcılara büyük talep olduğunu belirtiyor.

• Trendyol 1,5 milyar dolar yeni yatırım aldı, bedeli 16,5 milyar dolara ulaştı
• Peak Games: 1,8 milyar dolara ABD’li Zynga’ya satılan Türk oyun şirketi hakkında bilinenler
• Uzaktan çalışma eşitsizlik konusunda neleri gösteriyor?

”Türkiye’de çalışan ve teknik aktarılabilir hünerleri olan orta kademe yöneticilerin yurt dışından aldığı teklifler, bu kur farklarıyla artık işverenlerin ‘kal’ diyebileceği düzeylerde değil.” diyor Spencer.

Yazılımcılar için uzaktan çalışmanın getirilerine karşın, tıpkı kültürü paylaşan beşerlerle çevrili olmamak kıymetli bir eksi.

”Bir defasında üzerinde çalıştığım bir raporun editörden editöre devredilmesi üzerine orjinalinden çok uzaklaştığını lisana getirmek için “kulaktan kulağa” oynunu anlatmıştım. Lakin iş arkadaşlarım bu oyunu bilmediklerini ve küçüklüklerinde hiç oynamadıklarını söylediler. Bu cins küçük şeyler bile bazen insanın içinde ukte bırakıyor.” diyor Hakçıl ve ekliyor:

”Aynı şartlar sunulsaydı yerli bir şirkette çalışmayı tercih ederdim.”