Gelecek yıl ya da daha sonraki yıldan itibaren uzayda yürüyüşü de içeren, Memleketler arası Uzay İstasyonu’na (ISS) turistik seyahatler planlanıyor. Turistik uzay seyahatlerine odaklanan ABD’li Space Adventures şirketinin yöneticisi Tom Shelley, bu türlü bir seyahati daha evvel astronot olmayan kimsenin yapmadığını tabir ediyor. Space Adventures şirketi, Rus uzay çalışmaları kuruluşu Roskosmos ile birlikte ISS’ye seyahatler düzenlemeye hazırlanıyor.
Alman haber ajansı dpa‘nın sorularını yanıtlayan Shelley, bu türlü bir seyahatin yalnızca çok güçlü olanlar tarafından karşılanabileceğine işaret ederek, “Fiyatı çok yüksek, bu nedenle de bunu karşılayabilecek çok fazla insan yok” diyor. Shelley’in verdiği bilgilere nazaran Milletlerarası Uzay İstasyonu’na bir uçuşun fiyatı 50 milyon euroya kadar çıkabilecek. 2023 yahut 2024 yılı için planlanan cinsin uzayda yürüyüşü de içermesi halinde, fiyat daha da artacak.
Özel şirketlerde uzay turizmi rekabeti
2021 uzay turizmi açısından dikkat cazip bir yıl oldu. Yaz aylarında İngiliz milyarder Richard Branson ve akabinde Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, uzay araçlarıyla deneme uçuşları gerçekleştirdi. Daha sonraki aylarda Bezos’un kurduğu havacılık ve uzay şirketi Blue Origin’in düzenlediği seyahatlerde toplam 10 kişi uzay seyahati yaptı. Bu bireyler ortasında Uzay Yolu dizisinde Kaptan Kirk’ü canlandıran aktör William Shatner de vardı.
Uzaya turistik seyahatler yapanlar ortasında Kaptan Kirk’ü canlandıran aktör William Shatner de vardı
Bezos’un şirketi Blue Origin 2022 yılında da uzay seyahatlerini sürdürmeyi planlanıyor, talebin ağır olduğu belirtiliyor. Branson’un sahibi olduğu Virgin Galactic de uzay seyahatlerini sürdürmek istiyor.
ABD’li milyarder Elon Musk’un uzay şirketi Space X de, 2021 yılında uzaya turistik seyahatler düzenledi. Uzay aracı Crew Dragon ile seyahat eden dört yolcu, uzayda günlerce kaldı.
Japon iş insanı Yusaku Maezava ve asistanı Yozo Hirano ise Aralık ayında Roskosmos’a ilişkin uzay aracı ile ISS’ye 12 günlük bir seyahat gerçekleştirdi.
2022’de Blue Origin ve Virgin Galatic’in yanı sıra ABD’li uzay şirketi Axicom Space de, 2022 yılında Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) ile iş birliği çerçevesinde ISS’ye turistik seyahatler planlıyor.
Uzay araçları çok az kişi alıyor
Uzaya seyahat yapmak birçok şahsa cazip gelse de uzay turizminin patlama yaptığını söylemek pek mümkün değil. Bunun en kıymetli nedenleri ise uzaya gitmek için ödenen fiyatın yüksek olmasının yanı sıra uzay araçlarının ve ISS’nin çok küçük olması. Soyuz uzay araçlarında turistler için yalnızca iki kişilik yer bulunuyor. Rusya ayrıyeten sonbaharda turistler için kısa bir eğitim programı başlattı.
Buna karşın, uzaya gitmek isteyenlerin vaktinin olması gerekiyor. Space Adventures şirketinden Tom Schelley, eğitim ve uçuş için yaklaşık üç ile dört ay ayrılması gerektiğini belirtiyor. Schelley, “Hayatta sorumluluklarımız var, bu nedenle de boş vakit bulmak güç oluyor” diyor.
Bunun yanı sıra uzaya gitmek isteyenlerde sıhhat sorunu de bir sorun teşkil edebiliyor. Vakit içinde uzaya gitmek isteyen bireylerin taşıması gereken kaidelerin azaltıldığını belirten Schelley, “Mükemmel olmak gerekmiyor. Kimi küçük sıhhat problemleri olması sorun değil. Riskleri bildiğimiz sürece, bunları yönetmemiz de mümkün” formunda konuşuyor.
Şimdiye kadar edinilen tecrübelere nazaran, örneğin yaşı ilerlemiş şahısların bedenlerinin yer çekiminin olmadığı ortamlarda nasıl reaksiyon vereceği tam olarak bilinmiyor.
2001 yılından bu yana astronot olmayan yalnızca dokuz kişi ISS’ye seyahat etti. NASA’nın ISS’ye uçuş programını durdurması nedeniyle 2001-2020 yılları ortasında yalnızca Rus üretimi uzay aracı Soyuz ile Milletlerarası Uzay İstasyonu’na uçuşlar gerçekleştirildi. Yaklaşık bir buçuk yıldır ise NASA’nın iş birliğinde özel şirketlere ilişkin uzay araçları ile de ISS’ye ulaşım sağlanabiliyor.
Uzay turizmine yönelik tenkitler
Uzay turizminin geliştirilmesine yönelik planlar yapılırken, yapılan turistik seyahatler tenkitlere de neden oluyor. Birtakım çevreciler, siyasetçiler ve ünlü isimler uzay turizmini zenginler için düzenlenen, hiçbir bilimsel ve insanlığın faydasına olacak araştırma içermeyen, iklimi dikkate almayan bir aktiflik olarak nitelendiriyor. Uzay araçlarının fırlatılması sırasında tonlarca yakıt gerekmesi, materyal ve lojistik takviye gereksiniminin çok fazla olması ve uzaya giden her turistin karbon ayak izinin büyük olması da eleştirilen noktalar ortasında bulunuyor.
Astronotlar da birkaç dakika uzayda vakit geçiren herkesin kendisini “astronot” olarak görmesini eleştiriyor. Amerikan Federal Havacılık Yönetimi (FAA) de uzaya giden turistlerin sayısının artması üzerine uzaya giden herkese astronot broşu verilmesinden vazgeçti. FAA Lideri Wayne Monteith, “2004 yılında hayata geçirilen astronot broşu programı, bu zorluklara dikkat çekme tarafındaki temel maksadına ulaştı” dedi. Artık, uzaya giden şahısların isimleri yalnızca internette ilgili listede yer alıyor.
dpa/JD, BK
© Deutsche Welle Türkçe