Akdeniz’in tamamı ‘Kükürtdioksit Emisyon Denetim Alanı’ ilan edildi

Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Barselona Mukavelesi’nin 22. Taraf Ülkeler Konferansı (COP22) Antalya Bakanlar Deklarasyonu yayımlandı. Deklarasyonda, Akdeniz’in tamamı ‘Kükürtdioksit Emisyon Denetim Alanı‘ ilan edildi. Bu kararla, 2025’e kadar Akdeniz’de seyreden deniz ulaşım araçlarında kullanılan yakıtlardaki kükürt içeriği 5’te 1 düzeyine indirilerek hava kalitesinin yükselmesi sağlanacak.

‘Barselona Sözleşmesi’, başka ismiyle ‘Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Mukavelesi’nin 22. Taraf Ülkeler Konferansı (COP22), Türkiye’nin mesken sahipliğinde Antalya’da tamamlandı. Barselona Sözleşmesi’ne taraf olan ülkelerin bakan ve temsilcileri, BM kuruluşları UNEP, UNEP MAP ve UNDP ile sivil toplum kuruluşları ve bilim insanlarının katıldığı, açılışını Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yaptığı konferansta, Akdeniz’in bir bütün olarak ‘Sülfür Emisyon Denetim Alanı (SECA)’ ilan edilmesi kararı alındı.

Hava kalitesini yükseltecek karar

21 ülkeden 400 iştirakçinin müzakerelerde hazır bulunduğu 4 gün süren konferansın son gününde ‘Antalya Bakanlar Deklarasyonu’ yayımlandı. Akdeniz’in bir bütün olarak kükürtdioksit emisyon denetim alanı ilan edilmesi, konferansta öne çıkan karar oldu. Kelam konusu karar ile 2025’e kadar Akdeniz’de seyreden deniz ulaşım araçlarında kullanılan yakıtlardaki kükürt içeriği beşte bir oranına indirilecek. Bu atak ile hava kalitesi de yükselecek.

Bir öbür kıymetli karar ise önümüzdeki 5 yılın yol haritasını belirleyecek olan ‘2022-2027 Devri Orta Vadeli Strateji Belgesi’nin eksiksiz uygulanması oldu. Deniz çöpleri idaresinde müşterek hareket etmek için bölgesel bazlı planların hazırlanması da dikkat çeken kararlardan bir oburu.

COP23 Slovenya’da yapılacak

Konferansta bir sonraki toplantıya konut sahipliği yapacak ülke de belirlendi. 2023 yılında düzenlenecek 23. Taraf Ülkeler Konferansı’nın (COP23) Slovenya’da yapılması kararlaştırıldı. Antalya Bakanlar Deklarasyonu’nda ise deniz ve kıyı ekosistemlerine sahip, sağlıklı, pak, sürdürülebilir ve iklime güçlü bir Akdeniz ve kıyı şeridine ulaşma tarafındaki taahhüt yinelendi.

Akdeniz’deki kirliliğe karşı taahhütler 

Akdeniz’deki kirlilikle gayret etmek için ‘önleme, azaltma ve mümkün olan en geniş ölçüde ortadan kaldırmaya’ yönelik taahhütler deklarasyonda şu formda sıralandı:

“Havayı kirleten emisyonların azaltılmasına yönelik benimsenen tedbirlerin ve tıpkı vakitte Akdeniz boyunca limanların ve kıyı kentlerinin karbondan arındırılmasına, güç verimliliğine ve sürdürülebilirliğine geçişe yardımcı olan tedbirlerin süratle uygulanmasının teşvik edilmesi;

Akdeniz’i bir bütün olarak kükürt oksitler için emisyon denetim alanı olarak belirlemek ve Akdeniz ekosisteminin ve insanlarının sıhhatini vaktinde uygunlaştırmak için argümanlı bir yürürlüğe giriş tarihi belirleyip ortak ve koordineli bir teklifin en geç 2022’nin ortasına kadar Milletlerarası Denizcilik Örgütü’ne sunulması;

Taraf ülkelerin, denizcilik emisyonlarını en aza indirmek ve değerli sıhhat ve çevresel yararlar elde etmek için 2022-23 devrinde Akdeniz’de bir Nitrojen Oksit Emisyon Denetim Alanı’nın fizibilitesini araştırmak için daha fazla çalışmaya başlamaya teşvik edilmesi;

Sürdürülebilir ve kirlilikten arındırılmış bir denizcilik kesimi aracılığıyla, pak ve sağlıklı Akdeniz deniz ve kıyı etrafı gayesine katkıda bulunan Gemilerden Kaynaklanan Deniz Kirliliğini Tedbire, Hazırlılık ve Müdahale için Akdeniz Stratejisinin (2022-2031) titiz bir uygulama sistemi ve güçlendirilmiş çok bölümlü iş birliği ile faal bir formda uygulanması;

‘BlueMed Girişimi’ ve sağlıklı, plastikten arındırılmış Akdeniz’i dikkate alarak kurulan Deniz Çöpü İşbirliği Platformu’nun çalışmalarını tanımak ve teşvik etmek;

Kentsel Atık Su Arıtımı ve Arıtma Çamuru İdaresine ait güncellenmiş bölgesel planların mutabık kalınan vakit çizelgelerinde faal bir formda uygulanması çerçevesinde daha fazla uğraş gösterilmesi konularını taahhüt ediyoruz.”

Canlıların korunmasına yönelik taahhütler

Az, tükenmiş, tehdit altında yahut tehlikede olan yabani fauna ve flora çeşitlerini ve bunların habitatlarını müdafaaya ve koruma etmeye, biyolojik çeşitliliğin korunması, deniz ve kıyı biyolojik kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için stratejiler, planlar ve programlar benimsenmesi davetinin da yapıldığı sonuç bildirgesinde, Akdeniz canlılarının korunması konusunda şu misyonların üstlenildiğinin altı çizildi:

“2020 Sonrası Stratejik Hareket Programını, kabul edilecek 2020 Sonrası Global Biyoçeşitlilik çerçevesine bölgesel katkı olarak tam ve aktif bir formda uygulamak, 2022 ve bilhassa yeni/güncellenmiş Ulusal Biyoçeşitlilik Stratejileri ve Aksiyon Planlarında ulusal biyoçeşitlilik düzenleyici çerçevelerine uyumlu hale getirilmesinin teşvik edilmesi;

Akdeniz’de deniz ve kıyı muhafaza alanları için bölgesel ve memleketler arası kuruluşlarla uyum içerisinde tesirli tedbirler alınması;

2030 yılına kadar global okyanusun yüzde 30’unun korunması amacına ulaşılmasına katkıda bulunan geliştirilmiş ve somut müdafaa ve koruma tedbirleri ile, 2030 yılına kadar Akdeniz’in en az yüzde 30’unu düzgün kontaklı, ekolojik olarak temsil edici ve tesirli Deniz ve Kıyı Muhafaza Alanları (MCPA) ve öteki faal alan bazlı muhafaza tedbirlerini (OECM) sistemleri aracılığıyla korumak ve koruma etmek için her türlü gayretin gösterilmesi,

2022’de birinci sefer düzenlenecek olan Akdeniz’de Değerli Özel Müdafaa Alanları Günü’nün kutlanması ve ilgili araçların taraf ülkelerce gerçekleştirilmesinin teşvik edilmesi;

Tehdit altındaki yahut kuşağı tükenmekte olan cinslerin korunması ve koruma edilmesine yönelik gayretlerin arttırılması, onarımını amaçlayan kilit cinsler ve habitatlara yönelik aksiyon planlarının aktif bir halde uygulanması için gerekli tedbirlerin alınması konularını taahhüt ediyoruz.”