Dudaktan öpüşmek sandığımız kadar evrensel bir davranış değil. Farklı kültürlerin değişik öpüşme biçimleri var. Peki, bu farklılıklar, bu “mahrem” eylemi niçin mühim gördüğümüze dair bir düşünce verebilir mi?
Dünyanın değişik bölgelerinden 168 kültür ile ilgili bir araştırmaya nazaran insan toplumlarının yarıdan azı dudaktan öpüşüyor.
ABD’nin Las Vegas kentindeki Nevada Üniversitesi’nde insanbilim profesörü William Jankowiak, dudaktan öpüşmelerin yalnız yüzde 46’sının duygusal amaçlı bulunduğunu tespit etmiş. Ebeveynlerin evlatları öpmesi yada selamlaşma yöntemi olarak kullanılan bu tür öpüşmeler araştırmaya dahil edilmemiş.
İnsanların öpme ihtiyacına ilişkin iki kuram, doğuştan gelen bir özellik olarak bebekken dudak temasından hoşlanıyor olmamız fikrine dayanıyor.
Bir teoriye nazaran, dudak temasını meme emmeye benzetiyor olabiliriz ve bu refleks herkeste doğuştan vardır.
Diğer bir görüşe nazaran ise anneler ve evlatları dudaktan öpüşme kanalıyla yakın bağ kurarlar. Bu, “ağızdan besin aktarma”ya dayanan bir olgudur.
Atalarımız muhtemelen bebeklerini kendi ağızlarında çiğnedikleri yiyeceklerle besliyordu. İnsana en yakın tür olan şempanzeler ve öteki büyük kuyruksuz maymunlar da bu şekilde davranıyor.
Bir başka kuram ise dudakların oldukça duyarlı ve elbise ile örtülmemiş olmasını ileri sürüyor. Yani giyinme, öpüşmeye başvurmada mühim bir etken olabilir.
Jankowiak’a nazaran, “Ne kadar fazla giyinilmişse o denli sık öpüşülüyor; aynı şekilde ne kadar azca elbise var ise o denli azca öpüşme oluyor”.
“İnsanlarda öpüşmenin öne çıkması yada geri planda kalması, duyumsallık ihtiyacının öpüşme haricinde başka şekillerde de giderilmesine bağlı.”
Yazar Sheril Kirsenbaum, dudaktan öpüşmeyen kültürlerde mahremiyet ihtiyacı başka yollardan gideriliyor.
“Darwin’in söz etmiş olduğu bir Malay öpücüğü var: hanımlar yere çömeliyor, erkekler de üstlerine eğilip kokluyor ve mümkün partnerlerinden koku numunesi almış oluyor.”
Papua Yeni Gine’nin doğu kıyısı açıklarındaki Trobriand Adaları’nda aşıklar karşı karşıya oturup birbirlerinin kirpiklerini ağızlarına alıyor. Kirshenbaum, bunun çoğumuza duygusal gelmeyebileceğini fakat onlar açısından işe yaradığını söylüyor.
Dudaktan öpüşme ve öteki öpme türlerinde mühim olan ise o anın yakından paylaşılmasıyla, tarafların birbirleri hakkında mahrem bilgiye haiz olmasıyla ilgili.
Dudakları birleştirip öpmek derhal derhal yalnız insana özgü bir davranış. Peki, öpüşmek evrimsel bir amaca hizmet ediyorsa niçin hayvanlar öpüşmüyor?
Partnerimizin yüzüne yaklaşma zorunluluğu duymamızın başlıca sebeplerinden biri, onları koklama ihtiyacındandır.
Koku ise beslenme seçimi, hastalık olup olmadığı, ruh hali benzer halde birçok mevzuda mühim bilgiler ihtiva eder.
Pek oldukça hayvanın koku alma duyusu bizlerden oldukça daha ileri olduğundan bizim kadar birbirlerine yaklaşmalarına gerek kalmıyor.
ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ
İstanbul için korkutan zelzele uyarısı: Son çeyreğe girdik
Kan donduran itiraf: 16 yaşından beri bunu yaşıyormuş! Zorla uyuşturucu kullandırıp…
Afganistan’da CNN muhabirinin giysisine Taliban tesiri: Kurallar değişti