İstanbul’da hayat alanı uğraşı: Halk, Validebağ Korusu’ndan ve Kandilli Parkı’ndan vazgeçmiyor

Ali Ağın – Deniz Işık

İstanbul’da her geçen gün yeşil alanlar kaybolurken Üsküdar’da vatandaşlar ömür alanlarını savunmaya devam ediyor.  Validebağ Korusu’ndaki nöbet 200 gününü geride bıraktı, Kandilli halkı da mahallenin tek çocuk parkının kiralanmasına karşı aksiyonlarını sürdürüyor.

Üsküdar’da 1. derece doğal sit alanı statüsüne sahip Validebağ Korusu’na Üsküdar Belediyesi’nin “Validebağ Korusu Düzenleme ve Rehabilitasyon Projesi”ni uygulayacağını duyurmasının akabinde başlayan nöbetler 204. gününde.

Fotoğraf: Validebağ Savunması

Haziran ayında Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından koru alanının bakım, tamir ve paklık hizmetlerinin Üsküdar Belediyesi’ne tahsis edilmesi ile birlikte etraf düzenlemesi ismi altında girişilecek yol imali, ağaç budama üzere uygulamalara sürat verildi, gönüllüler bu gelişmelerin ardından  nöbet tutmaya başladı. Mahkemenin projeyi iptal etmesinin akabinde 6 Ocak 2022’de de Üsküdar Belediyesi ihale protokolünü feshetti. Pekala, Validebağ için süreç nasıl ilerleyecek?

Validebağ Gönüllüleri Derneği Lideri Arif Belgin sürece ait olarak T24’e yaptığı açıklamada, “Üsküdar Belediyesi’ne korunun dörtte üçlük kısmını Mart 2020’de Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından tahsis edildi. Orada bakım ve tamir yapacağı biçiminde bir açıklama yapılmıştı. Daha sonra Üsküdar Belediyesi birtakım projeler açıkladı. Bu projeler ortasında 500 araçlık otopark imali, yazlık sinema, şenlik alanı üzere şeyler vardı. Biz bunlara karşı natürel halimizi belirledik, davalar açıldı. Bu projelere karşı açtığımız davayı kasım ayında kazandık.” dedi. 

“İki davamız daha var”

Belgin,  “Yürütmeyi durdurma kararı verilmişti, akabinde mahkeme bu projenin iptaline karar verdi. En son 200. gün aktifliğini yapacağımız gün, öğrendik ki Üsküdar Belediyesi ihaleleri gerçekleştirecek şirketle mukaveleyi feshetmiş, mahkeme kararına dayanarak.    Münasebetiyle biz çok değerli bir kazanım elde etmiş olduk. Bizim iki davamız daha var. Bir tanesi müdafaa hedefli nazım imar planındaki birtakım yapılaşmaya imkân veren kararlar nedeniyle, başkası de 2018’deki millet bahçesine karşı dava açmıştık. Her ikisinde de yürütmeyi durdurma kararımız var. Artık artık bu mahkeme mutlaklaşmasını, lehimize sonuçlanmasını bekliyoruz.” diye konuştu. 

“Üsküdar Belediye Başkanı’na güvenmiyoruz”

Belgin, mahkeme kararının akabinde Üsküdar Belediyesi’nin projeyi feshetmesinin kıymetli bir kazanım olduğuna vurgu yaparken telaşlarını de şöyle lisana getirdi:

“Üsküdar Belediye Lideri bugün bu mukaveleyi fesheder lakin yarın diğer bir şirketle kontrat yapabilir”

Belgin şu sözleri kullandı: 

“Her vakit bir fakat, soru işareti var. Zira Üsküdar Belediye Başkanı’na güvenmiyoruz. Üsküdar Belediye Lideri bugün bu mukaveleyi fesheder lakin yarın öbür bir şirketle mukavele yapabilir. Tahsisin müddeti iki yıl içindi, 2022 Mart ayında müddet bitecek. Yeni bir tahsis yapılabilir ya da müddeti uzatılabilir.

Fotoğraf: Validebağ Gönüllüleri

“Devriye nöbetlerimiz sürecek”

Bütün bunları kıymetlendiriyoruz. Bu kazanım bizi çok da rahatlatmıyor.  Enseyi karartmıyoruz, rehavete kapılmıyoruz.   Davaların sonuçlarını bekliyoruz. Oradaki devriye nöbetleri sürüyor. Masa açma biçiminde nöbette ise karar verme evresindeyiz. “Üsküdar Belediyesi projeyi iptal edene kadar masa nöbetlerini devam ettireceğiz” demiştik. Hasebiyle artık o münasebet ortadan kalktı. Dediğim üzere bu bizim uğraştan vazgeçtiğimiz, koruyu terk edeceğimiz manasına gelmiyor. Biz 23 yıldır orada nöbetteyiz. Sabah yürüyüşe çıkan arkadaşlarımız koruda bir olumsuzluk gördüğünde haber veriyor, devriye nöbetimiz her vakit vardı ve hiçbir vakit aksamadı.

“Türkmen’le iki defa görüştük”

Üsküdar Belediye Lideri Hilmi Türkmen’le bu süreçte iki kez temasımız oldu.  2021 Ocak ayında ve mayıs ayında görüştük. Bir kere da Altunizade muhtarı İstek Şener görüştü. Hilmi Türkmen’in hali şu; biz âlâ şeyler yapacağız. Siz bu yeterli şeylere mahzur olmaya çalışıyorsunuz, siyasi davranıyorsunuz istikametinde. Biz hiçbir biçimde siyasetle ilgilenmiyoruz. Şu parti bu parti bizi hakikaten ilgilendirmiyor. Onun yerine diğer parti olsa, Validebağ Korusu’na göz koysa ve rant projeleri geliştirse tıpkı derecede karşı çıkarız. Siyaset için bir ortaya gelmiş değiliz.

Güzel şeylere de neden karşı çıkalım? Örneğin biz Üsküdar Belediyesi’nde 23 yılda en az 20 kere dilekçeyle talepte bulunmuşuzdur. Dedik ki  korudaki çöpleri toplayın, ağaçların bakımını ve köpeklerin rehabilitasyonunu yapın. Ancak rehabilitasyon köpekler aşılansın, kısırlaştırılsın ve tekrar alınan yere bırakılsın halinde. Bu taleplerimizi hiçbir vakit yerine getirmedi, bunun dışında abuk sabuk projelerle ortaya çıkıp bunlara onay vermemezi bekliyor. Mahkemeler de bizim yanımızda, yürütmeyi durdurma kararları da bunun göstergesidir. Umarım Hilmi Türkmen de bunu anlayacak.

“23 yıldır süren çabamız bundan sonra da tıpkı formuyla devam edecek”

23 yıldır süren gayretimiz bundan sonra da birebir biçimiyle devam edecek. Biz hiçbir formda yılmıyoruz, vazgeçmiyoruz. Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri ve öğretim üyelerinin söyledikleri üzere, vazgeçmiyoruz, buradayız, kararlıyız, hiçbir formda bizi yıldıramayacaklar.   

İBB Lideri 27 Haziran’da Validebağ’da nöbet tutanları ziyaret etmişti

Belgin’in akabinde görüştüğümüz Validebağ Savunması’ndan Figen Küçüksezer’de emsal dertleri taşıdığını söyledi.

“Bu insanların hukuk dinlemediğini yıllardır deneyim ettiğimiz için pek çok diğer alanda biz orada nöbetlerimizi sürdürmeye devam ediyoruz”

Küçüksezer, “Bizim nöbete başlama münasebetimiz ihaleydi. İhalede korunun ekosistemini çok olumsuz tarafta etkileyecek yapay çim döşenmesi, peyzaj çalışmaları yapılması, çocuk oyun alanları vs. Yapılması gündeme gelmişti. 21 Haziran’dan itibaren orada nöbet tutmaya başladık. Kontrat feshedilince nöbet tutmak için somut münasebetimiz ortadan kalkmış oldu.” değerlendirmesini yaptı. 

Küçüksezer, şunları söyledi: 

“Bir yandan öbür davalar sürdüğü ve bu insanların hukuk dinlemediğini yıllardır deneyim ettiğimiz için pek çok diğer alanda biz orada nöbetlerimizi sürdürmeye devam ediyoruz. Uğraş 23 yıldır sürüyor. Validebağ ile ilgili projeler yeni değil. Orası harap olmaya bırakılmış bir alan. Kamusal alanlara çökme siyasetlerinin tipik karakteristikleri bunlar. Evvel değersizleştiriyorsunuz alanı, ondan sonra da düzeltelim diyerek birtakım rant projeleri geliştiriliyor.   

21 Eylül’de belediyenin koruya döktüğü hafriyat kumları ve molozlar insan zinciri ile temizlendi

“Hukuken orada yenilmiş durumdalar lakin öbür bir atılım yapmayacakları manasına gelmez”

Hukuken orada yenilmiş durumdalar. Geri adımdır mukavelenin feshi fakat bu öbür bir atılım yapmayacakları manasına gelmez. Yeni bir ihale projesi çıkabilir ortaya yahut teknik ormancılık faaliyetleri kapsamında budama, bakım, yol imali vs üzere şeyler yapabilirler.”

“Ekosistem tabanlı idare planı yapılmalı”

İstanbul Planlama Ajansı’nın öncülüğünde ağustos ayında yaptıkları çalıştaya değinen Küçüksezer,  Orada da buranın bir doğal ekosistemin olduğu ve bu ekosistem tabanlı bir idare planı yapılması gerektiği. Burada yapılacak her türlü düzeltme, bakım vs sürecinin de bu plana uygun biçimde yapılması gerektiği kararı oradan çıkan en somut ve elle tutulur karardı. Bununla ilgili de bir çalışma başlattık, istekli akademisyenler, istekli olan bizlerle birlikte orada bir sene sürecek, toprak, su tahlilini, doğal yapısını, korunması gereken alanları araştıracak.  Bu Türkiye’de bir birinci olacak. İdare planlarının aslında resmi kurumlar tarafından yapılması gerekiyor, bunu layıkıyla yapacak bir resmi kurum olmadığı için biz birinci kere sivil inisiyatif olarak bunu biz üstlenelim dedik. Resmi bir karşılığı yok bu işin. Haftalık toplantımızda yol haritamız belirli olacak. Bizim gözümüz her vakit orada olacak, oralı insanlarız. Mahallemize, hayat alanımıza sahip çıkıyoruz aslında.” sözünü kullandı.

“Validebağ nöbeti Türkiye’de oldukça ses getirdi. Ülkenin gözünün bizim üstümüzde olduğunu, bizi izlediklerini biliyoruz. Münasebetiyle da o sorumluluğa uygun davranmaya çalışıyoruz. Herkes de kendi alanlarında benzeri formda örgütlenmelerini, hayat alanlarına sahip çıkmalarını  diliyoruz. Biz de hayat alanlarımıza sahip çıkmaya devam edeceğiz.”

Hayat savunularının gayreti Validebağ’da karşılık bulurken, bir ömür alanı savunması da Kandilli çocuk parkında yürütülüyor. 

Kandilli’nin tek çocuk parkı ve zelzele toplanma alanı ihale edildi, hareketler başladı

Kandilli Mahallesi’nde bulunan ve 1994 yılından günümüze kadar çocuk parkı ve basketbol alanı olarak kullanılan alan, İstanbul Vakıflar 2. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan bir ihale ile AKP Alpay Tarhan’ın idaresinde bulunduğu Sürgü Gayrimenkul’e 25 yıllığına devredildi. 

Kandilli Holding’e bağlı Sürgü Gayrimenkul, ihaleyi alır almaz, parkın etrafını tel örgülerle çevirip, inşaata başladı. Üsküdar Belediyesi, aralık ayının başında alana gelerek, çocuk parkı kısmı söktü. 

Fotoğraf: Mahalle sakinleri bu hafta 5. kere aksiyon düzenledi

Restoran, ofis ve otopark yapılacak

Bölge Vakıflar 2. Bölge Müdürlüğü tarafından “ticari alan” olarak ihale edildi. İhale şartnamesinde, alanın kafeterya, restoran ve ofis üzere ticari işlevde kullanılacağı bilgisi yer aldı. Mahalle sakinleri ise buraya yapılacak bir ticari alanın, tarihi dokuyu bozacağını ve tek zelzele toplanma alanını yok edeceğini savunuyor. 

Mahalle sakinleri, toplumsal medya üzerinden parkın geri verilmesi için kampanyalar başlattı. Ayrıyeten dikkat çekmek maksadıyla her pazar saat 12.00’da parkın önünde toplanarak aksiyon yapmaya başladı. 

İşletmenin durdurulması talep edildi

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Boğaziçi İmar Müdürlüğü, Tabiat Varlıkları Konseyi, İstanbul 6 No’lu Müdafaa Şurası Başkanlığı, Üsküdar Belediyesi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü II. Bölge’ye de dilekçeler yazan mahalle sakinleri şu çağrıyı yaptı:

“Belirtildiği üzere, boğaz ön görünümünde bulunan, boğaz sınırında ve kıyıya yalnızca 150 metre uzaklıkta bulunan, ayrıyeten, içinde korunması gereken tarihi yapı ve anıt ağaç bulunan bu alanda Boğaziçi Kanunu gereği rastgele bir inşaat faaliyeti yapılamayacak ve kullanıma mevzu olamayacak olup bu alan rastgele bir ihaleye, kiralamaya, satışa ve ticari sürece husus edilemez. Alanın korunmasını ortadan kaldıracak her türlü işletmenin derhal durdurulmasını, alanın kurumunuzca muhafazaya alınmasını talep eder, gereğinin yapılmasını arz ve talep ederiz.”

“Dokusu bozulmadan mahalle anlayışı kalmış tek semt”

Eski Türkiye Voleybol Federasyonu Asbaşkanı ve mahalle sakini Mehmet Çakmak, “Kandilli Üsküdar’da yegane dokusu bozulmadan mahalle anlayışı kalmış tek semt. Sırf Üsküdar’da değil tahminen de tüm İstanbul’da. Burada komşuluk değişik, ömür farklı, sokak hayvanlarını sevmek öbür; bu mahalle bir öbür. Burada 100 yıllık, 200 yıllık konutlar var. Bizim mahallemiz eski bir yapı olduğu için sokakları hatta caddeleri çok dar. Otopark yok. İş yerlerinin gelmesi içinden çıkılamaz hale getiriyor. Burada 30 yıldır olan bir park var. Çocuk parkı, basketbol alanı ve zelzele toplanma alanı. Artı içinde tarihi bir ahırın olduğu binalar var. Mahmudiye Han Vakfı’na ilişkin. Bu alan Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından kiraya veriliyor. Kiraya verildiğinden mahallelinin haberi yok. Yalnız mahallenin dokusunu korumak için bile mahalleli bu ihaleye girer, burayı geri alırdı” dedi.

“Üsküdar Belediyesi’nin büyük yanılgısı var”

Üsküdar Belediyesi’ne birçok kere ulaşmak istediklerini ama geri dönüş alamadıklarını belirten Çakmak, “Üsküdar Belediyesi ile görüşmek istedik mailler atıldı, dilekçeler verildi daima aksi karşılıklar aldık. Üsküdar Belediyesi’nin de büyük yanılgısı var. Üsküdar Belediyesi, ihaleye girmemiş bile. İhale sonuçlandıktan sonra belediye gelip, yangından mal kaçırır üzere 3 saat içinde vinçlerle, kaynak makineleriyle bütün parkı yıktı döktü, perişan etti gitti. Kiralayan adam, artık burayı alıp restoran, pastane, ofis katı ve otopark yapacakmış. Bu mahallenin intiharı demek, mevti demek. Çocuk parkının yok olması, basket alanının yok olması, ihtiyarların oturduğu bankların yok olması demek” tabirlerini kullandı.

İmamoğlu’na davet: 10 dakika burayı ziyaret edip, gelin görün

Çakmak, “Tarihi bir alan burası ve bu tarih her geçen gün yok oluyor. Burası imar planında çocuk parkı, bunu değiştirmeye imkan yok. Biz onun için İstanbul Büyükşehir Belediye Liderimiz Ekrem İmamoğlu‘ndan 10 dakika burayı ziyaret edip, gelip görmesini istiyoruz. Bu adam “İhaleyi size geri vereyim” diyormuş. İBB olarak bizim parkımızı alsınlar iade etsinler, daima birlikte imece yordamı Kandilli mahalle halkı olarak parkımızı kurtaralım” davetini yaptı. 

Yönetim mahkemesine Vakıflar Genel Müdürlüğü aleyhinde dava açıldığını söyleyen Çakmak, “Burası partiler üstü bir yer, siyaset üstü bir yer. Biz burada siyaset yapmıyoruz, biz burada doğayı, çocukları ve geleceğimizi korumak istiyoruz” diyerek kelamlarını bitirdi.

İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’na “Sizi bekliyoruz” daveti yapıldı

“Kandilli’de küçük çocukların oynayabileceği tek bir yer yok”

Harekete dayanak veren Korkusuz gazetesi müellifi ve eski CHP milletvekili Barış Yarkadaş, alanın Kandilli sakinlerinin tek çocuk parkı ve zelzele toplanma alanı olduğuna dikkat çekerek, “Ne yazık ki Vakıflar Genel Müdürlüğü, burayı tam manasıyla bir ticari işletmeye çevirip, açtığı ihaleyle kiraya veriyor. Hatta bu ihale açılırken o kadar çok insan ihaleye giriyor ki aylık kirası 110 bin TL’ye kadar yükseliyor. Her şey para değil. Kandilli’de küçük çocukların oynayabileceği tek bir yer yok” değerlendirmesini yaptı. 

Kandilli halkının, bölgeyi tekrar kullanabilmesini ve parkın ticarileştirilmesine müsaade verilmemesini talep ettiklerini belirten Yarkadaş, “Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne de buradan davet yapıyorum, içeride hem tarihi pahada bir ahır var, hem de bir anıt ağaç var. Bütün bunların yok edilmemesi için buranın ticari bir işletmeden çıkarılması lazım” açıklamasını yaptı.

“Depremin ölçüldüğü yerin bile zelzele toplanma alanı yok”

Yarkadaş şunları kaydetti:

“İstanbul’da önemli bir sarsıntı sorunu var ve Kandilli Türkiye’deki zelzelesi ölçebilen ender merkezlerden biri. Sarsıntının ölçüldüğü yerin bile sarsıntı toplanma alanı yok. Burası en azından hem çocuk parkı hem zelzele toplanma alanı olarak kullanılabilir fakat restorana çevrilmek isteniyor. Burası restorana çevrildiğinde tek hayat alanı da ortadan kaldırılmış olacak. Bu berbatlığı yapmasınlar Kandilli’ye”

Üsküdar Belediye Lideri: Validebağ’daki türel süreç devam ediyor, Kandilli’deki bahis bizim dışımızda

Üsküdar Belediye Lideri Hilmi Türkmen, “Validebağ’la ilgili durum şudur; Validebağ’ın plan, proje süreci yapıldı. Bu plan ve projeye uygun ihalesini de yaptık. Buranın ‘rehabilitasyon’ projesini ihale ettik. Bu ihalemizle ilgili birtakım vatandaşlar dava açtı. Herkesin doğal ki aksiyonları yargı kontrolüne natüreldir. Yargı bizim bu ihaleyle ilgili bahiste iptal kararı verdi. Bu birinci derece mahkemesi, şimdi yargı kararı kesinleşmedi. Devam ediyor süreç, itiraz hakkımızı kullanacağız.” açıklamasını yaptı. 

“Yargının dediğine herkes uymak zorunda”

Türkmen şunları söyledi: 

“Neticede bu ihaleyle ilgili mahallî mahkemede iptal kararı kelam hususudur. İşleri durdurduk zati. Yargının dediğine herkes uymak zorundadır. Süreç bu kademede devam ediyor. Bizim yaptığımız Validebağ’ın doğal dokusunu bozmadan, yeşilini, ağacını artırmak, bakımını sağlamaktan öteki bir şey değildir, bizim tezimiz da budur. Süreci takip ediyoruz.

“Kandilli’deki husus ise büsbütün bizim dışımızda”

Gelelim Kandilli’ye… Kandilli’deki bahis ise büsbütün bizim dışımızdadır. Kandilli’de şu anda park olarak kullanılan yerin mülkiyeti Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne aittir. Orada tarihi eser de vardır. Vakıflar’ın şifai müsaadesine tabi olarak, ortamızda türel bir kontrat yoktur. Mahalleli kullansın diye bakımını, tamirini yaptık. Çocuk oyun kümesi kurduk, vatandaş kullandı.

Vakıflar Bölge Müdürlüğü, ‘Biz burayı ihale ediyoruz, yapı – işlet devlet modeliyle restore edeceğiz ve bahçesini, oyun parkı, bankları alın buradan, yerimizi değerlendireceğiz’ dedi. Biz mülk sahibinin dediğine prestij etmek durumundayız. Açık ihaleyle aldı birisi. Vatandaş parkımı geri istiyorum dedi. Bizimle bir alakası yok. Bahisten bir şey çıkarmak isteyenler AKP’li Üsküdar Belediyesi cümlesiyle başlıyorlar. Kandilli’deki mevzu bizim dışımızdadır.”