Türkiye’de peynir çeşitliliği bakımından mühim yere haiz Kars‘ta, kış ayında sofraların vazgeçilmezleri içinde yer edinen çeçil peyniri için kollarını sıvayan hanımlar, asırlardır geleneksel yöntemlerle peynir üretiyor.
Doğu Anadolu Bölgesinde hayvancılığın yaygın yapıldığı kentte, yazları varlıklı nebat örtüsüne haiz meralardaki yaylalara giden hanımlar, kazanlarını çeçil peyniri hazırlamak için yaktı.
Selim ilçesine bağlı 3 bin rakımlı Tuygun köyü yaylasındaki çeşitli nebat florasına haiz meralardaki naturel ortamda beslenen inekler, sabahın ilk ışıklarıyla sağım için yayladaki ağıllara getiriliyor.
Yöre hanımları, ineklerden sağdıkları sütü makineden geçirerek kaymağından ayırıyor. Bu işleminin peşinden süt, mayalanarak bir saat dinlendiriliyor.
Yaylada kazanlar, peynir üretimi için yakıldı
Kaymağından arındırılan süt, kazanlara konulup içine maya atılarak averaj 1 saatlik dinlenmeye bırakılıyor. Daha sonrasında taşlarla meydana getirilen ocaklara konulmuş olan kazanlardaki süt, peynir kıvamına gelene kadar ateş üstünde karıştırılıyor.
Kadınlar, peynir olduktan sonrasında kazanlarını alevden alarak bir süre ellerinde yoğurup kuruması için tahta kazıklarla duvarlara asıyor. Kuruyan peynir, tuzlanarak koyun ya da keçi derisine doldurarak kışa hazırlıyor.
Kadınlardan Kadriye Yaşar AA muhabirine, sabahın erken saatlerinde kalkıp hazırlıklara başladıklarını söylemiş oldu.
Çeçil peyniri yapmanın zor bulunduğunu ifade eden Yaşar, “Bir kova ekşi, bir kova tatlı sütü kazanlara döküyoruz sonrasında ocakları yakıp kazanlarımızı üzerine koyuyoruz. Burada mahsulümüzü, yiyeceğimizi alarak köye gidip kış hazırlığını yapıyoruz, sonrasında da kışın oturup afiyetle yaptığımız bu ürünleri yiyoruz.” dedi.
“20 yaşından beridir çeçil yapıyorum”
Yayladaki kadınlardan 70 yaşındaki Zeliha Yıldırım da yaz süresince kış için hazırlık yapmış olup çalıştıklarını söylemiş oldu.
Yaşına karşın 50 senedir çeçil peyniri üretimini sürdürdüğünü dile getiren Yıldırım, “20 yaşından beri çeçil yapıyorum. Bizim yaptığımız çeçil de yağ da ilaç gibidir şundan dolayı Kars’ın yaylalarında rengarenk çiçekler, bitkiler olur. İnekler de bunu otlar, biz de sağıp bundan ürünler yaparız.” dedi.
Çeçil icra eden kadınlardan Melek Yıldırım ise yaptıkları naturel ürünlerin sağlıklı bulunduğunu belirtti.
Tükettikleri ürünlerin birçoğunu ürettiklerini özetleyen Yıldırım, “Kışa hazırlık için yaylalara geliyoruz. Buradaki meralarda otlayan inekleri sağıp yağ, peynir, benzer halde ürünler yapıyoruz. Sonra da köye geri giderek kış hazırlığımızı tamamlıyoruz. Kış olunca da bu ürünleri çıkarıp yiyoruz.” diye konuştu.
Kaynak: Anadolu Ajansı / İsmail Kaplan